1.
Ο απεθνοτισμός ενός πληθυσμού «κανονικά» συνδυάζεται με έναν επανεθνοτισμό.
Προτού εξετάσουμε αυτές τις ιστορικές κατασκευές ως προς την γενικότερη «αφηρημένη» σημασία τους και τούς ειδικούς λόγους που «συμβαίνουν» ανά περίπτωση, ως πιθανοί ιστορικοί ερευνητές (δεν είναι αυτή η δουλειά μας εξάλλου), να μην ξεχνάμε ποτέ ότι υπάρχει μια βασική διχοτομία τους που έχει σχέση με την ύπαρξη των εκ των «ιμπεριαλιστικών έσω» ή «ιμπεριαλιστικών έξω» συνθηκών παραγωγής τους, με την έννοια πως ναι μεν υπάρχει πάντα μια «εσωτερική» [σε μια «επικράτεια»] δυναμική κρατικής εθν(ικ)ογένεσης, ειδικά στην νεώτερη αστική εποχή, η οποία λειτουργεί και σαν δυναμική μιας επανεθνοτικής μηχανικής «απορρόφησης» των υφιστάμενων εθνοτήτων, αλλά πολλές φορές επίσης, την ίδια στιγμή, υπάρχει μια εκ των «ισχυρότερων» «έξω» πυροδότηση αυτής τής μηχανικής.
Το ότι οι Ρωμιοί τής Οθωμανίας, ως συμβολικοί και πολιτισμικοί απόγονοι των (κυρίως ελληνόγλωσσων) ανατολικών Ρωμαίων τής «άπτωτης Ρωμανίας» έγιναν «ξάφνου» «Έλληνες», δεν ήταν αποτέλεσμα μόνον μιας «εσωτερικής» δυναμικής εκ μέρους αστικών τάξεων, ελίτ διανοουμένων κ.λπ, αλλά (ήταν αποτέλεσμα) και μιας εκ των «δυτικών έξω» δυναμικής ανακατασκευής τής (διαφωτιστικής και ρομαντικής) «ελληνικότητας» που έψαχνε [πολλές φορές, όχι πάντα) μιαν απτή υλική υποστασιοποίηση και «εδαφικοποίηση» με «Όνομα» και «γεωγραφικές συντεταγμένες».
2.
Πρόκειται για ένα είδος ιδεολογικής και πολιτισμικής αποικιοποίησης, η οποία εξυπηρετώντας πολλούς διαφορετικούς αλλά συγκλίνοντες κοινωνικούς υλικούς/συμβολικούς σκοπούς στο «ρωμέικο εσωτερικό» τής Οθωμανίας, λειτούργησε επίσης και ως «εθελοντική ιδεολογική/πολιτισμική και κοινωνικοανθρωπολογική αποικιοποίηση».
3.
Η δυναμική αυτής τής συμβολικής ετερο- και αυτο-αποικιοποίησης, παρουσίασε από την έναρξη της αρκετά ανησυχητικά παθολογικά στοιχεία.
Ένα ολόκληρο νέο έθνος/έθνος-κράτος βυθίστηκε σε μια μόνιμη ταυτοτική ψυχοπαθολογία, εφόσον η κατά τα συνήθη κρατική εθνομυθολογία που το «εμψύχωσε» (όπως και σε άλλα έθνη) κατέστη ένας υπερβολικά διογκωμένος καταγωγικο-φαντασιακός πυρήνας τής αυτοσυνειδησίας του, λόγω ακριβώς τής «ιδιαιτερότητας» του, μιας και μιλάμε για το «συμβολικά ραδιενεργό» για την Δύση μυθικό αντικείμενο που λέγεται (αρχαία) Ελλάδα.
Το διαρκές παιχνίδι «είστε δεν είστε» «άξιοι απόγονοι» ή και απλά «είστε δεν είστε» «απόγονοι» αυτού τού φαντασιακού αντικειμένου, λειτούργησε και λειτουργεί ακόμα σαν ένας ελεγκτικός και πειθαρχικός καθρέφτης εκ μέρους τής Δύσης, και απασχολεί κατά καιρούς όλο το έθνος αυτό, και όχι μόνον τις ελίτ των διανοουμένων του κ.λπ.
Δεν είναι ένα σχετικά διαχειρίσιμο συμβολικό κατοπτριστικό παιχνίδι, με την έννοια ότι δεν είναι εφικτό να αναθεωρηθεί ως προς τους αρχικούς όρους του, άρα δεν είναι καθόλου εφικτό -κατά την γνώμη μου- να πλαισιωθεί με έναν ευφυέστερο προοδευτικό ή κοινωνικά ριζοσπαστικό τρόπο, με την επιστράτευση τού γνωστού μάνιουαλ τής «πολλαπλότητας των [συμβολικών] καθορισμών και αυτοκαθορισμών».
Είναι δηλαδή ένα συμβολικό μεγα-βραχυκύκλωμα, εκ τού οποίου μπορείς να εξέλθεις μόνον δια τής καταστροφής όλου τού συμβολικού κυκλώματος τής (οποιασδήποτε) «ελληνικότητας».
Ιωάννης Τζανάκος
