Feuerbach. Η άρση της αλλοτρίωσης ως ανθρωποθεϊστική ιδεολογία, ή, ο ψευδής Προμηθέας.

Τι μας λέει ο Feuerbach;  

Εάν η θρησκεία είναι προβολή* (των ιδιοτήτων) τής «ανθρώπινης ουσίας», τότε η κριτική της θρησκείας είναι επαναφορά στην «αφετηρία» που «είναι» ως «Είναι» αυτή η «ανθρώπινη ουσία».

Η εκθρόνιση (τής ιδέας, αξίας αλλά και φαντασίωσης περί) τού Θεού (ή των Θεών) είναι η προϋπόθεση για την ενθρόνιση και καταξίωση του ανθρώπου.

Βλέπουμε όμως ότι όταν νοείται κατά αυτόν τον τρόπο (τού Feuerbach) η «εκθρόνιση» τού «Θεού», έχουμε να κάνουμε με μια διατήρηση αυτών των ιδιοτήτων που καταχωρήθηκαν ως «θεϊκές» ιδιότητες, με μόνη διαφοροποίηση την αλλαγή τού κατέχοντος αυτές.

Αν αυτές οι ιδιότητες που καταχωρήθηκαν στον «Θεό» (ή τους «Θεούς») δεν τίθενται στο φως τής κριτικής ως αποτελέσματα φαντασιώσεων και ακραίων παράλογων, άρα ανεδαφικών αξιώσεων ενός όντος όπως ο άνθρωπος που τις κατασκευάζει στην φαντασία του ως «θεϊκές» ιδιότητες, τότε ακόμα και η αποκάλυψη τής προέλευσής τους από τον ίδιο τον άνθρωπο ενώ φαίνεται ορθολογική (ως αποκάλυψη) είναι μια καρκινική μετάσταση τού καρκίνου τής θρησκευτικής-θεοκρατικής μεταφυσικής.

Ο Feuerbach αποκαλύπτει την πραγματική πηγή των φαντασιώσεων που ονομάστηκαν «Θεός-Θεοί» στον ίδιο τον άνθρωπο, και με αυτό τον τρόπο αποκαλύπτει το γεγονός ότι δεν υπάρχει Θεός (σε αυτό έχει κι αυτός δίκιο) αλλά δεν τις κατακρημνίζει ως φαντασιώσεις, δεν τις ρίχνει από το βάθρο μιας ιδεολογικής βασιλείας.

Θέλει λοιπόν να κάνει τον άνθρωπο πάλι ιδιοκτήτη και συνειδητό κάτοχο των φαντασιώσεων του που ονόμασε «Θεό-Θεοί» αλλά όχι καταστροφέα και αποδομητή τους ως φαντασιώσεων του.

Δεν θέλει ίσως να κάνει τον άνθρωπο «Θεό» αλλά κάτι σαν «Θεό».

Τον ακολουθεί με μετατροπές ο Marx και ο Nietzsche (που τον είχε μελετήσει κι αυτός).

Ένα λεπτό νήμα, πανίσχυρο, ενώνει Marx Nietzsche και Feuerbach, και αυτό το νήμα σημαίνει μιαν ιδιαίτερα επικίνδυνη καρκινική και εντέλει λούμπεν πληβειακή μετάσταση τής προαιώνιας θρησκευτικής-θεοκρατικής μεταφυσικής και οντολογίας**.

[*Η έννοια τής «προβολής» στον Feuerbach ελέγχεται ως μη υπάρχουσα στο σύστημά του, αλλά είναι θαρρώ ερμηνευτικά εύστοχη]

[** Δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι και οι παραληρηματικές εκδοχές αυτού τού οντολογικού-θεοκρατικού ανθρωποθεϊσμού στον αναρχισμό, έχουν την ίδια προέλευση και σημαίνουν τον ίδιο θεοκρατικό δεσμό σκέψης]

 

Ιωάννης Τζανάκος