Οι κλίμακες τής ενοχής.

Οι κλίμακες τής ενοχής.
Όλοι οι συντελεστές ενός μαζικού εγκλήματος νιώθουν την ανάγκη να απολογηθούν στους άλλους και τον εαυτό τους, με βασικό σκοπό τους όμως, όχι τον μοναδικό, να μεταβιβάσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος τής ενοχής κάπου αλλού, ίσως και στους κριτές τους που μπορεί να είναι ταυτόχρονα οι αντίπαλοι τους.

 

The scales of guilt.
All the perpetrators of a mass crime feel the need to apologize to others and to themselves, with their main purpose, however, not the only one, to transfer as much of the guilt as possible somewhere else, perhaps even to their judges who may be at the same time their opponents.

 

---

 

 

Οι σύγχρονες ιδεολογίες είναι συν τοις άλλοις συστήματα αλληλο-μεταβίβασης* σταθερών ηθικών ενοχών, τα οποία λειτουργούν σαν υποσυστήματα ενός ενιαίου συστήματος ενοχής που παράγει μια σταθερή ποσότητα ενοχής που κατανέμεται μέσω αυτής τής διαρκούς αλληλο-μεταβίβασης.

---

 

Με επιφύλαξη (διότι γράφω από μνήμης), μια (μετα-)καντιανή εποπτεία και ερώτηση.

Ο Λόγος είναι κατά τον Καντ «η ικανότητα τής ενότητας των κανόνων κατανόησης σύμφωνα με τις Αρχές», όπου οι Αρχές και η γνώση που απορρέει εξ΄αυτών ορίζονται ως μια νοητική ικανότητα (άρα ικανότητα επίσης) που δια των συλλογισμών καθιστά το υποκείμενο δεκτικό στην αναγνώριση τού συγκεκριμένου μέσω (των) εννοιών.

Κάθε συλλογισμός είναι «μορφή απόκτησης γνώσης από μιαν Αρχή», αλλά όλη τούτη η διεργασία δεν σημαίνει κατανοητική εμπειρία, προχώρημα τής συγκεκριμένης γνώσης ως κάτι που δεν αρκείται στην γενική «αναγνώριση» και οντολογική μορφοποίηση τού συγκεκριμένου, αν δεν ενωθεί με το εμπειρικό αντίστοιχό της, δια μιας συνθετικής (και όχι αναλυτικής) γνώσης**, η οποία -ως συνθετική- θα απαρτίζεται βέβαια και από έννοιες (συλλογισμούς κ.λπ) αλλά αναγκαία και από πιθανότητες εμπειρικών δεδομένων που θα την επιβεβαιώνουν.

Συγνώμη για το στρίμωγμα των εννοιολογήσεων, γράφω πρόχειρα, ελπίζω να μην κακοποιώ τον Καντ.

Τι με ενδιαφέρει, σε σχέση με τις σύγχρονες «ενοχικές» ιδεολογίες, όπως τις σκιαγράφησα αλλού;

Με ενδιαφέρει ότι δεν βλέπω πουθενά, εντός τους, κάποιαν άμεση αναφορικότητα προς αυτά τα «δεδομένα» που προαναφέραμε.

Είναι κλειστά συστήματα αυτοεπιβεβαίωσης και αλληλο-ενοχοποίησης, τα οποία έχουν «ανοίγματα» μόνον σε σχέση με τον μεταξύ τους «διάλογο» που τις αναπαράγει (ως ιδεολογίες) ως υποσυστήματα μιας γενικής ιδεολογίας (τής) ενοχοποίησης.

Σίγουρα ο Καντ θα εξέταζε αλλιώς την «κλειστότητα» αυτών των ιδεολογικών υπο-συστημάτων, αφού το δικό του κριτήριο για την αξιολόγηση τού (νομιζόμενου ως) «ηθικού πράττειν» δεν χωρεί εμπειρικές θεμελιώσεις ως θεμελιώσεις στην βάση των οποίων μπορούμε να κρίνουμε την αξία ενός (πραγματικού-υλικού ή νοητικού) «συστήματος ηθικής». Το λέω αυτό, για να μην παρεξηγούμαστε (με ενδιαφέρει η Κ.Κ.Λ και όχι η Κ.Π.Λ).

* Μιλώντας για (αλληλο-)μεταβίβαση, δεν σχετίζω αυτή την λέξη-έννοια με κάποια «φροϋδική» εκδοχή της. 

Η ψυχανάλυση και η σέκτα των φροϋδιστών δεν με ενδιαφέρουν καθόλου. 

Δεν ασχολούμαι με σοφιστές αυτού τού τύπου, εξάλλου είναι πλέον επικίνδυνοι μαλάκες. 

 

**Η αναλυτική κρίση δεν προσθέτει τίποτα στον προσδιορισμό μιας θεμελιώδους κατηγοριακής δομής τής σκέψης, αποτελεί ένα είδος εν εαυτώ ταυτότητας, ενώ η συνθετική κρίση σημαίνει την ένωση μη ενδογενώς σχετιζόμενων εμπειρικών ή υπερεμπειρικών νοητικών δομών τής σκέψης. 

Στην συνθετική κρίση πιθανολογούμε πως οι εμπειρικές ή οι αφηρημένες σκέψεις μας θα επιβεβαιωθούν από τα δεδομένα τής εμπειρίας, άρα εντός τής συνθετικής κρίσης ενυπάρχει η πιθανότητα ως αναγκαιότητα.

 

[ Σημείωσεις για να διευκρινιστούν κάποιες καντιανής προέλευσης έννοιες:

-----

---

Οι εμπειρικές κρίσεις μπορούν να εννοηθούν ίσως ως κράματα αφηρημένων και βιωματικών σκέψεων, όπου βέβαια οι βιωματικές σκέψεις αποτελούν επίσης σκέψεις που περιέχουν ένα στοιχείο αφαίρεσης. 

Αυτό το στοιχείο αφαίρεσης δεν θεωρώ ότι είναι απλά μια άλλη μορφή τού πεδίου των κατηγοριών που υποτίθεται ότι αναδύεται σε ένα πεδίο μιας υποτιθέμενης προκατηγοριακής σκέψης. 

Υπάρχει μια μη κατηγορική σκέψη εδώ, αν και η σκέψη παραμένει αφηρημένη, αλλά αυτή δεν σημαίνει θαρρώ κάτι το προ- ή ακόμα χειρότερα ένα στερητικό α- . 

Αφηρημένη μη κατηγορική σκέψη ως στοιχείο διανοητικών-γλωσσικών κραμάτων που δύνανται παράλληλα να περιέχουν αμιγώς αφηρημένες/ως/κατηγοριακές δομές σκέψης.

---

Οι συνθετικές κρίσεις είναι εμπειρικές ή υπερ-εμπειρικές (a priori), αλλά και ως αποκλειστικά a priori ενέχουν μιαν ικανότητα που ίσως είναι ταυτόσημη με την ικανότητα τής εμπειρίας

---

Να εξετάσουμε την εμπειρική ικανότητα/δεκτικότητα ως αυτόνομη σε σχέση με την αισθητηριακή ικανότητα/δεκτικότητα.

---

Η συνθετική κρίση ως αποτύπωση μιας αντίστοιχης συνθετικής ικανότητας, δύναται θαρρώ να είναι μια εμπειρική ικανότητα η οποία ταυτόχρονα περιέχει (και) το «είδος» «μαθηματική ικανότητα» ]

 

 

Ιωάννης Τζανάκος