Οι αυταπάτες γύρω από την άμεση Δημοκρατία. 1ο μέρος.

 

Οι αυταπάτες γύρω από την άμεση Δημοκρατία. 1ο μέρος.

Πάμε τώρα σε αυτό που σας υποσχέθηκα, μια σύντομη κριτική τής (έννοιας τής) άμεσης δημοκρατίας.

Με βάση όσα ταπεινά ερασιτεχνικά αποσπασματικά έχετε διαβάσει εδώ περί τού θέματος, συνεχίζω λοιπόν κάποιες σκέψεις (δεν μπορώ να επαναλάβω τα πάντα, κουράζομαι πια πολύ, γερνάω γρήγορα).

1.

Όταν μιλάμε για μια σύγχρονη παραγωγή καπιταλιστικού ή μη καπιταλιστικού τύπου, κάθε μονάδα παραγωγής αποτελεί μερικό στοιχείο μιας αφηρημένης παραγωγικής ολότητας, στα πλαίσια αυτού που λέμε καταμερισμός αλλά και συντονισμός ή συνδυασμός των ειδών παραγωγής που συγκροτούν αυτή την ολότητα.

Κάθε διεργασία αυτοδιαχείρισης μιας ξεχωριστής μονάδας παραγωγής σε αυτό το πλαίσιο δεν υπερβαίνει με μη αλλοτριωτικό τρόπο τους αλλοτριωτικούς όρους που τίθενται από τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής αν δεν επιτείνει και όχι απομειώνει την ενότητα και την σύνδεση αυτών των διαφορετικών μορφών παραγωγής.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι κάθε εντατική ενίσχυση τού πολιτικού καθορισμού τής ολότητας τής παραγωγής είναι εκ φύσεως μη αλλοτριωτική, όπως πίστευαν και πιστεύουν οι δογματικοί μαρξιστές ή άλλοι μη μαρξιστές αυταρχικοί υποστηρικτές τής μεγαλύτερης ενοποίησης τής ολότητας τής παραγωγής υπό την κυριαρχία τού κράτους ή άλλης κεντρικής αρχής.

Αυτό που λέω είναι ότι: και στο επίπεδο τής παραγωγής ως συνόλου δεν είναι δυνατόν να μιλήσουμε για μη εκμετάλλευση μη αλλοτρίωση μη καταπίεση αν δεν μιλήσουμε ταυτόχρονα και για μεγαλύτερη ενοποίηση και συγκέντρωση των ειδών παράγωγης που συγκροτούν το παραγωγικό σύνολο, χωρίς αυτό να είναι επαρκής όρος για να μην επανεμφανιστούν νέες, ίσως και χειρότερες, δομές εκμετάλλευσης κ.λπ αλλά είναι όμως απόλυτα αναγκαίος όρος. Θα δείξω ότι η αυτοδιαχείριση των μονάδων παραγωγής δεν κολλάει με αυτό τον όρο, τον αίρει.

--

 

2.

Η περαιτέρω ενοποίηση των ειδών (άρα και των κλάδων) παραγωγής συντελείται με μια μερική άρση τής αυτοτέλειας τους και όχι με μια επίταση της.

Αν θέλουμε όμως να κατανοήσουμε πιο βαθιά τις πιθανότητες μιας μεγαλύτερης ενοποίησης των ειδών-κλάδων τής παραγωγής, και μάλιστα υπό τούς όρους ενός εργατικού μη-γραφειοκρατικού σοσιαλισμού, θα έπρεπε πρώτα να κοιτάξουμε και να κατανοήσουμε -όσο μπορούμε- την δεδομένα βαθιά αναγκαστική αλληλεξάρτησή τους, η οποία προσδιορίζει την προσδοκώμενη από εμάς περαιτέρω (περαιτέρω ως ίσως εργατική σοσιαλιστική) ενοποίηση-κοινωνικοποίηση ως ήδη δεδομένη αλλά ως αναγκαστική, αν μιλάμε για έναν σύγχρονο τρόπο παραγωγής.

Πως άραγε ένα μοναδιαίο υποσύστημα αυτοδιαχείρισης τής παραγωγής (από τους αυτοδιευθυνόμενους εργαζόμενους και εργάτες σε αυτό) δεν θα καταλήξει να επαναφέρει ή και μάλιστα επιτείνει σε αντιδραστική «προυντονική» κατεύθυνση την αντίρροπη προς την σοσιαλιστική ενοποίηση αυτοτέλεια αυτού τού υποσυστήματος;

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος από την ταυτόχρονη και θεσμοθετημένη νομικά άρση κάθε απόλυτης αυτοτέλειας τής μονάδας παραγωγής (τού μοναδιαίου υποσυστήματος παραγωγής) ως και το σημείο εκείνο που σημαίνει έμπρακτα αυτήν ακριβώς την άρση τής απόλυτης αυτοδιαχείρισης.

Άρση τής απόλυτης (έννοιας και κατάστασης) αυτοδιαχείρισης σημαίνει όχι βέβαια πλήρη κατάργηση της μέσω ενός άμεσα επιτατικού κρατικού ή κρατικοσυντεχνιακού συστήματος άρσης κάθε αυτοτέλειας (των μοναδιαίων υποσυστημάτων ή) των μονάδων παραγωγής, αλλά σημαίνει ότι για να είναι μια μονάδα παραγωγής σοσιαλιστική, πραγματικά κομμουνιστική ή μέρος τής εργατικής-κοινωνικής εξουσίας πρέπει ακριβώς να περιέχει στις θεσμικές ρήτρες της το μη-δικαίωμα από τους εργαζόμενους σε αυτήν να την ελέγξουν από μόνοι τους, για να το πω λαϊκά «σαν να είναι τσιφλίκι τους».

Εργατική κοινωνική διοίκηση μιας μονάδας παραγωγής με την έννοια τής επαναστατικής σοσιαλιστικής πολιτικής μπορεί να σημαίνει μόνο και μόνον συμμετοχή των εργατών τής μονάδας αυτής στην διοίκηση και όχι πλήρη διοίκηση από μέρους τους, και αυτό που μόλις είπα ισχύει σαν ρεαλιστικό αίτημα (κάπως σοσιαλδημοκρατικίζον) εντός τού καπιταλισμού, αλλά εντός ενός μη καπιταλιστικού σοσιαλιστικού εργατικού συστήματος θα είναι ακόμα πιο ισχυρά θεσμοθετημένο και ταυτόχρονα ακόμα πιο αυστηρά περιορισμένο από την δύναμη τής κοινωνικής παραγωγής, δια μέσω τής μεγαλύτερης ενοποιητικής άρσης που θα προκαλεί στην μονάδα παραγωγής η σοσιαλιστική κοινωνία τής κοινωνικοποιημένης και ενοποιημένης περαιτέρω παραγωγής.

Εργατικός σοσιαλισμός λοιπόν ως κοινωνικό σύστημα οργάνωσης επίσης (και) τής μονάδας παραγωγής δεν σημαίνει γενικά και αόριστα άρση τής καπιταλιστικής ετεροδιαχείρισης τής μονάδας παραγωγής και εγκαθίδρυση μιας εργατικής αυτοδιαχείρισης τής μονάδας παραγωγής, ήτοι μιας άμεσης δημοκρατίας στην μονάδα παραγωγής, αλλά αντικατάσταση τού υπάρχοντος καπιταλιστικού και γραφειοκρατικού συστήματος αυτοδιαχείρισης/ετεροδιαχείρισης τής μονάδας παραγωγής από ένα εργατικό σύστημα αυτοδιαχείρισης/ετεροδιαχείρισης όπου εκεί τον ρόλο τού διοικούντος/διαχειριστή στην θέση των σημερινών καπιταλιστών/γραφειοκρατών αφεντικών αυτής τής μονάδας δεν θα τον παίξουν μόνον οι εργάτες αυτής τής μονάδας (αυτοδιαχειριστές) αλλά όλη η εργαζόμενη κοινωνία, ήτοι το σύνολο τής εργαζόμενης δημοκρατικής αταξικής κοινωνίας (αυτοδιαχειριστές+ετεροδιαχειριστές).

Όσον αφορά λοιπόν τον προυντονισμό και νεοπρουντονισμό τής ούτως ειπείν απόλυτης εργατικής αυτοδιαχείρισης τής μονάδας παραγωγής, από εμένα τέλος.

Όταν πάμε στα εργατικά συμβούλια στον γενικότερο προσδιορισμό τους, σε πολιτικό και κοινωνικό-ολικό επίπεδο, θα δείτε τις ακόμα πιο κολασμένες για την νέα αριστερά/αναρχία αρνήσεις και απαρνήσεις μου, συγνώμη σύντροφοι και συντροφάρες για τον υποτίθεται ναρκισσιστικό τόνο μου.

Είναι που γερνάω, αλλά σας βαριέμαι κιόλας, κυρίως το τελευταίο.

 

Ιωάννης Τζανάκος