Ποιότητες και ιδιοσυγκρασίες..

 

Αν και δεν είμαι ναυτικός δεν φοβάμαι τη θάλασσα τόσο που να παραλύω αν την δω αγριεμένη. 

Θυμάμαι μια φορά στο Κάβο Ντόρο, σε μια ξαφνική φουρτούνα γύρναγα σχεδόν ημιπαράφρων στο κατάστρωμα -όσο οι πανικόβλητοι ταξιδιώτες έτρεμαν μέσα στο πλοίο- απολαμβάνοντας αυτό το φοβερό θέαμα. Αν δε με τράβαγε ένας ναύτης μπορεί και να με βούταγε κανένα κύμα. 

Αντίθετα έχω σχεδόν αποκλείσει τη πιθανότητα να ξαναμπώ σε αεροπλάνο. 

Την τελευταία φορά που μπήκα, όταν με είδαν οι συγγενείς μου στην υποδοχή με ρώτησαν γιατί είμαι άσπρος σα πανί, και αν είχαμε «κενά». 

Στη πραγματικότητα ήταν ένα πολύ ήσυχο ταξίδι. 

Υπάρχει τελικά ιδιοσυγκρασία. 

Ίσως να μην είναι κάποιο έμφυτο χαρακτηριστικό, αλλά μιά σειρά βιοψυχικών και κοινωνικών συμπτώσεων που καθορίζουν την ιδιοσυγκρασία. 

Οι άνθρωποι νομίζω διαφέρουν ριζικά από τα άλλα έμβια γιατί έχουν μια ποικιλία μορφών, και μια σχεδόν ανεξάντλητη γκάμα «προτερημάτων» και «μειονεξιών», που τους ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. 

Από την άλλη έχουν και την δυνατότητα να ξεπερνούν την ιδιοσυγκρασία αν είναι ανάγκη. 

Μπορούν να εκλογικεύσουν τα πάντα, και να αντέξουν τα πάντα, ακόμα και αυτό που τους προκαλεί το τρόμο. 

Στην αστική κοινωνία, αλλά και γενικότερα σε όλες τις «προοδευτικές» κοινωνίες, είναι σχεδόν επιβαλλόμενο να ξεπεράσεις τις ιδιοσυγκρασιακές «ανωμαλίες» και ασυμμετρίες. 

Όλοι είναι υποχρεωμένοι να είναι είναι ικανοί να κάνουν πράγματα που δεν αντέχουν, όχι από ανάγκη μόνον και λόγω βιοτικών θεμάτων, αλλά και για να είναι «νορμάλ». 

Έτσι είναι σχεδόν σίγουρο πως στο βάθος περιμένει ένας καλός λειτουργιστής ψυχοθεραπευτής, ακόμα κι αν αυτός είναι ένας εισαγόμενος γκουρού. 

Σημασία έχει να «λειτουργήσεις». 

Η ποικιλομορφία των «ελλείψεων» και η παραδοξότητα των «προτερημάτων», για να μην πω η τρέλα τους, δεν μετρούνται, όπως θα έλεγε ένας κομμουνιστής σε «εμπορευματικές» μονάδες αξίας, δεν είναι καν μονάδες για να σταθμίζονται, παρά ως αποτελέσματα, αφού πρώτα έχει επέλθει το κοινό μέτρο της αξίας, η «κανονικότητα», άσχετα αν αυτή είναι θεμελιωμένη σε μονάδες εργασιακής ικανότητας, σε μονάδες αταραξίας, ή σε μονάδες γενικότητας «υπερανθρωπικού» χαρακτήρα. 

Δεν θα υπερέβαλα αν έλεγα πως μάλλον είναι επιθυμητή μια πάντα άπιαστη γενικότητα, που όσο και να βαφτίζεται «πληρότητα», όσο και να εμπλουτίζεται απο «ουτοπικές» ολότητες, δεν παύει να είναι επιτακτικά επιθυμητή. 

Έτσι όλοι είναι ψυχραίμως παθητικοί στην ιδέα ότι «ίσως να είναι ανίκανοι», αφού «δεν μπορούν να είναι τα πάντα». 

Η ιδέα της σχετικά αυτάρκους μερικότητας, η ιδέα του μέρους ως όλου, δεν είναι αποδεκτή μάλλον, και θυμίζει παλιές εποχές. 

Τώρα, η «εμπειρία» των πάντων, δηλαδή στην πραγματικότητα η «εμπειρία» των πάντων από την σκοπιά του τρεμάμενου ταξιδιώτη και του απορούντος αναγνώστη, από την σκοπιά του απογοητευμένου εραστή και του πάντα ανικανοποίητου καλλιτέχνη, η αίσθηση ότι δεν έχεις ζήσει και άλλα σχετικά, δεν είναι τίποτα άλλο από την έκφραση της διάσπασης της ικανότητας από τις ειδικές της, όχι μόνον ιδιοσυγκρασιακές, ποιοτικές παραμέτρους, που πραγματικά δεν μετριούνται, και κάνουν-έκαναν-κάποιον «κάτι» που είχε μορφή που θύμιζε κάτι. 

Δεν έχει εκλείψει αυτό βέβαια, αλλά κινδυνεύει από τις απαιτήσεις κάποιων..

 

Ιωάννης Τζανάκος