Ο κομμουνισμός δεν είναι μόνον προταγματική προγραμματική μορφή, ούτε μελλοντική φάση μετάβασης.
Δεν προκύπτει από καμιά μεσολάβηση «σοσιαλιστικού» τύπου, εγκαθίσταται ως τάση μέσα στο παρόν, ως ενεργός χρόνος που διαρρηγνύει τις κρυσταλλώσεις του χώρου.
Δεν έρχεται μετά, είναι ήδη εντός.
Όταν η τάση αυτή καθίσταται ολική κοινωνική πράξη, δεν μεταβαίνει, αλλά μεταμορφώνει.
Το κοινωνικό όλον γίνεται το ίδιο η ροή του ελεύθερου λόγου, η parole που δεν αναπαράγει αλλά δημιουργεί, η ύλη του χρόνου που δεν μετριέται αλλά απελευθερώνεται.
Η συλλογική εργατική λαϊκή κατάληψη του χώρου και των πόρων δεν αναιρεί, αλλά πραγματώνει την ηγεμονία του χρόνου.
Ο κομμουνισμός δεν αρνείται τη γη, την αποδεσμεύει από τον μετρητικό της δεσπότη.
Δεν σιωπά, μιλά αλλιώς.
Είναι το ελευθερωμένο ροϊκό parole, το άναρχο συμβάν του Λόγου που επιστρέφει στη ζωή.
*
Η εργατική τάξη δεν είναι επαναστατική τάξη επειδή συγκροτείται δι' εαυτήν, αλλά επειδή σπάει τη μορφή της ταξικής ολότητας.
Είναι η ρωγμή, το άνοιγμα, η διαρροή της ιστορικής μηχανής που θέλησε να τη μετρήσει.
Και ο κομμουνισμός, όχι μόνον ως σχέδιο αλλά ως πράξη του χρόνου, είναι η στιγμή που η ρωγμή γίνεται ρυθμός.
*
Η Ρωγμή και η Παρουσία.
Η ρωγμή δεν είναι αδυναμία, είναι το συμβάν της ζωής μέσα στην ολότητα της νεκρής μορφής.
Δεν είναι κενό αλλά πληρότητα σε κίνηση, η είσοδος του χρόνου στο σώμα του κόσμου.
Εκεί όπου η εργασία γίνεται εμπορεύσιμη ή (και-) επιτασσόμενη δύναμη, η ρωγμή είναι η στιγμή που η ζωή παύει να υπακούει, όχι γιατί αποσύρεται, αλλά γιατί εκφέρει.
Αυτό που αποκαλούμε parole δεν είναι λόγος φτωχότερος της langue, αλλά ανώτερη ύπαρξη της γλώσσας, ο λόγος που δεν παριστάνει, αλλά πράττει, ρέει, απελευθερώνει το κοινωνικό σώμα από τη γραμματική του κράτους.
Είναι ο τόπος όπου ο κομμουνισμός μιλά χωρίς μεσολάβηση, όπου η γλώσσα αναλαμβάνει τη ζωή και η ζωή γίνεται η ίδια λόγος.
Η ρωγμή δεν αναζητά δομή.
Είναι παρουσία χωρίς κέντρο, εξέγερση της ύλης εναντίον της αναπαράστασης.
Από εδώ γεννιέται η νέα πολιτική των σωμάτων,
όχι ως συντεταγμένη τάξη, αλλά ως ολότητα του πολλαπλού, το απείθαρχο πλήθος που δεν οργανώνεται, αλλά συμβαίνει.
*
Η parole είναι η κομμουνιστική γλώσσα, η φωνή που δεν επιτελεί εξουσία, αλλά λυτρώνει τον ρυθμό της συλλογικής ύπαρξης.
Είναι η κατάργηση του «πρέπει να μιλήσεις έτσι»
και η γέννηση του «είσαι ήδη αυτό που εκφέρεις».
Στην parole, η κοινωνία δεν αναπαρίσταται, επιτελείται.
Ο κομμουνισμός είναι λοιπόν το σημείο όπου η parole γίνεται παγκόσμιο σώμα, όπου ο χρόνος μιλά μέσα από τους ανθρώπους, και η ιστορία, για πρώτη φορά, υπαγάγεται στο έμβιο και δεν το υπαγάγει.
*
Η ηγεμονία, ξανά, του Χρόνου.
Η ιστορία της εξουσίας είναι η ιστορία του χώρου.
Ο χώρος ως μέτρο, ως ορισμός, ως κατανομή.
Από την επικράτεια έως το εργοστάσιο, από την ιδιοκτησία έως το έθνος, ο χώρος υπήρξε πάντα ο τρόπος με τον οποίο το κεφάλαιο σταθεροποιεί τον φόβο του χρόνου.
Να καταλάβει τον χώρο, να παγώσει τη ροή, να απορροφήσει τη ζωή σε σημεία και ρόλους.
*
Η επανάσταση όμως δεν είναι μόνον ρηξιακή μετακίνηση σε μια άλλη κοινωνική ιστορική τοπολογία, είναι και μια καταφατική αποδέσμευση από τη γεωμετρία των κοινωνικών μορφών.
Ο κομμουνισμός αρχίζει εκεί όπου ο χρόνος παίρνει πίσω την ηγεμονία του και γίνεται ξανά συλλογικός και όχι μόνον αποσπασμένος βιωμένος, ή μάλλον ψευδο-βιωμένος χρόνος.
Όχι ο χρόνος ως διαδοχή, αλλά ο χρόνος ως πυκνότητα ύπαρξης, ως ενέργεια που δεν μετριέται αλλά μεταμορφώνει.
Η εξουσία του χρόνου δεν κυβερνά, αφοπλίζει.
Δεν συσσωρεύει, διαχέει.
Δεν μετρά, αφήνει να υπάρξει.
*
Η εργατική τάξη, ως υλική ρωγμή και ως parole, είναι το σώμα αυτής της χρονικότητας.
Δεν καταλαμβάνει απλώς τους πόρους, αλλά αντιστρέφει το νόημά τους.
Ο πόρος παύει να είναι εμπόρευμα, ο τόπος παύει να είναι εργαλείο, ο χρόνος παύει να είναι εργάσιμη δύναμη.
Και τότε, μέσα σε αυτή την αναστροφή, η κοινωνία δεν διαχειρίζεται τον χρόνο, γίνεται ο χρόνος.
Η ηγεμονία του χρόνου είναι η κατάργηση κάθε εξουσίας του χώρου.
Είναι η στιγμή που η εργασία δεν επιτελείται για να παραγάγει, αλλά για να παρουσιάζει την ύπαρξη, όπου ο ρυθμός της ζωής δεν μετράται με εργάσιμες ώρες, αλλά με πράξεις συνύπαρξης.
*
Έτσι, το κομμουνιστικό συμβάν δεν είναι μόνον η στρατηγική τής τελικής εφόδου ενάντια στο κράτος το κεφάλαιο και την καταπίεση, αν και είναι σίγουρα και αυτό, αλλά (είναι) εν αρχή, ως προεργασία που θα ολοκληρωθεί μόνον με την καταστροφή τής ταξικής δομής, μεταβολή του ρυθμού του κοινωνικού κόσμου.
Η ηγεμονία του Χρόνου δεν είναι θεσμός, είναι η ίδια η ανάσα της parole, το απελευθερωμένο πεδίο του ζωντανού.
*
Η Κατάργηση της Αναπαράστασης.
Η αναπαράσταση είναι η πιο αρχαία μορφή κυριαρχίας.
Προϋποθέτει απόσταση, διχοτόμηση, θέαση.
Να βλέπεις κάτι «άλλο», να το ονομάζεις, να το διαχειρίζεσαι.
Από τον Θεό των Παλαιών Νόμων έως το Κράτος-Θέαμα του κεφαλαίου, η αναπαράσταση αποτέλεσε τη μηχανή της αποξένωσης, ο κόσμος μετατράπηκε σε εικόνα, η ζωή σε έννοια, το σώμα σε πόρο.
*
Η γλώσσα, όταν υποτάσσεται στη μορφή, γίνεται επίσης μηχανή.
Κι εκεί αρχίζει το θέατρο του Λόγου, η πολιτική ως σκηνή, η δικαιοσύνη ως τελετή, ο άνθρωπος ως ρόλος που τον παίζουν άλλοι.
Αλλά η parole, ως ελεύθερη φωνή του χρόνου, δεν αναπαριστά, εκφέρει.
Δεν απεικονίζει τη ζωή, την επαναφέρει.
Μιλά από μέσα της, χωρίς πρόθεση, χωρίς διαχωρισμό.
Είναι η πράξη που δεν χρειάζεται μάρτυρα, ο λόγος που είναι ήδη σώμα.
Η κατάργηση της αναπαράστασης δεν είναι αισθητικό αίτημα, είναι οντολογική ρήξη.
Είναι η στιγμή που ο Λόγος αρνείται να μεσολαβήσει.
Που η κοινωνία δεν ζητά ερμηνευτή, ούτε καθοδήγηση, ούτε νόμο, αλλά επιστρέφει στον εαυτό της χωρίς καθρέφτη.
Εκεί, το θέαμα καταρρέει σιωπηλά.
Η εξουσία του βλέμματος διαλύεται, οι μορφές αδειάζουν από νόημα, και μένει μόνο ο ρυθμός, το ροϊκό πεδίο του ελεύθερου parole και τής γενικευμένης αυτοδιάθεσης των σωμάτων, όπου τα σώματα δεν σημαίνουν τίποτε παρά μόνο την πολλαπλή ύπαρξή τους.
*
Ο κομμουνισμός είναι, λοιπόν, η καταφατική κατάργηση της αυτονομημένης αναπαράστασης.
Η πράξη όπου η ζωή δεν χρειάζεται να φαίνεται για να υπάρχει, ούτε να αποδεικνύεται για να είναι.
Είναι η εποχή της παρουσίας χωρίς κυρίαρχη εικόνα, η κοινωνία χωρίς καθρέφτες, το τέλος του θεάματος.
Και μέσα σ’ αυτό το τέλος, η parole γίνεται φως χωρίς βλέμμα, χρόνος χωρίς μάρτυρα, ζωή χωρίς ρόλο.
*
Η Κοινωνία της Αταξικής Παρουσίας.
Όταν η αναπαράσταση παύει, δεν μένει κενό.
Μένει η παρουσία, το πεδίο όπου τίποτε δεν είναι διπλό.
Η κοινωνία της αταξικής παρουσίας δεν έχει όνομα, διότι δεν χρειάζεται μετάφραση, είναι η κοινωνία που συντελείται χωρίς να φαίνεται, όπως ο ρυθμός ενός σώματος που αναπνέει χωρίς να σκέφτεται.
*
Η κομμουνιστική παρουσία δεν είναι θεσμική κατάσταση αλλά ροή που ίσως κρυσταλλώνεται, μόνον παροδικά, σε θεσμούς.
Είναι ο χρόνος που εγκαθίσταται μέσα στο κοινωνικό ον, διαλύοντας τη διαίρεση μεταξύ ζωής και μορφής.
Δεν υπάρχει (μισθωτή) εργασία, γιατί δεν υπάρχει απόσταση από το δημιουργικό έργο.
Δεν υπάρχει εξουσία, γιατί η ενέργεια της πράξης δεν αποθηκεύεται.
Η κοινωνία της παρουσίας δεν οργανώνεται πρώτα, πρώτα πάλλεται και μετά οργανώνεται.
Κάθε πράξη είναι ήδη κοινή, όχι γιατί ανήκει σε όλους, αλλά γιατί δεν ανήκει σε κανέναν.
Η ιδιοκτησία διαλύεται μαζί με το εγώ, το «εμείς» δεν σχηματίζεται μέσω σύμβασης, αλλά προϋπάρχει ως ρυθμός συνύπαρξης.
*
Εδώ η parole γίνεται αναπνοή του κοινού.
Δεν χρειάζεται αυτόνομο σημαίνον, γιατί ο λόγος έχει ταυτιστεί με το γεγονός της ζωής.
Η φωνή δεν μεταδίδει μόνον νόημα, συντονίζει.
Η σχέση δεν ανταλλάσσει, επιτρέπει.
Ο χρόνος δεν κυλά μόνον, εκδηλώνεται.
Η κοινωνία τής αταξικής παρουσίας είναι ο κομμουνισμός πέραν του φαντασιακού του κράτους, είναι η κοινωνική ύλη που σκέφτεται όχι μόνον ως διαμεσολάβηση, η κοινότητα χωρίς κυρίαρχη εικόνα, χωρίς χάρτη, χωρίς θρησκεία, χωρίς σημαία καν του εαυτού της.
Είναι το τέλος όλων των υποκατάστατων του «μετά», μετά τη νίκη, μετά την επανάσταση, μετά τον Θεό.
Διότι εδώ, το «μετά» έχει καταργηθεί.
Υπάρχει μόνο το τώρα που συμβαίνει για όλους.
Η κοινωνία της αταξικής παρουσίας δεν υπόσχεται τίποτε.
Είναι το αδιαπραγμάτευτο γεγονός ότι η ζωή, όταν παύει να εκπροσωπείται, είναι πραγματικά ελεύθερη.
*
Το Σώμα ως Τόπος του Κοινού (όπου ενώνεται το οργανικό με το ανόργανο, το φυσικό με το τεχνικό, μέσα στο πεδίο της παρούσας ύλης).
Το σώμα δεν είναι νομοτελειακά το αντίθετο της μηχανής και τής τεχνικής.
Είναι το πεδίο όπου το ανόργανο και το οργανικό συνδέονται σε μια κοινή ροή ύλης και χρόνου.
Η διάκριση ανάμεσα στο έμβιο και στο τεχνητό, στην εργασία και στο εργαλείο, είναι η τελευταία μορφή της αλλοτρίωσης, η απόπειρα να δοθεί μορφή στην ταξική ιεραρχική διάσπαση του κόσμου.
Ο κομμουνισμός δεν καταστρέφει τα μέσα παραγωγής τα αποσωματοποιεί από την εξουσία.
Τα αποδεσμεύει από την οικονομία του χώρου και τα επανεντάσσει στην ενέργεια του χρόνου.
Το μηχάνημα παύει να είναι «μέσο», γίνεται φορέας παρουσίας.
Η ύλη του, όπως και η ανθρώπινη, συμμετέχει στον κοινό ρυθμό, χωρίς αφεντικά και χωρίς υπερβατικό σκοπό.
Το σώμα του εργάτη και το σώμα του εργαλείου δεν είναι πια αντίπαλα, αλλά δύο εκφάνσεις της ίδιας χρονικότητας.
Η παραγωγή παύει να είναι εργασία, γίνεται αλληλεπίδραση του έμβιου και του ανόργανου.
Η κοινωνία δεν «χειρίζεται» τους πόρους, αλλά ζει μαζί τους, αναπνέει μέσα τους, όπως το νερό που δεν «διαχειρίζεται» το ποτάμι αλλά είναι το ποτάμι.
Έτσι, η έννοια του κοινού δεν είναι ούτε συλλογική ιδιοκτησία ούτε κοινή χρήση.
Είναι η ενοποιημένη αναπνοή της ύλης, ανθρώπου, έμβιου, μηχανής, πόρου, τόπου, χρόνου.
Η κομμουνιστική κοινότητα δεν είναι "ανθρώπινη κοινωνία", είναι οικονομία της έμβιας παρουσίας, το σύνολο των μορφών ζωής και μη ζωής που υπάρχουν χωρίς ιδιοκτησία και χωρίς ιεραρχία.
Το σώμα, τότε, δεν είναι όριο.
Είναι διεπαφή, τόπος μεταβίβασης, ο χώρος όπου το άβιο βρίσκει ρυθμό και το έμβιο βρίσκει παθιασμένη ρυθμική ηρεμία.
Η ελευθερία δεν είναι κίνηση, είναι συντονισμός των σωμάτων, όλων των σωμάτων, ορατών και αόρατων, ζώντων και άψυχων.
Η επανάσταση, σε αυτό το επίπεδο, είναι η κατάργηση του απόλυτου ορίου ανάμεσα στο σώμα και τον κόσμο που έχουν εγκαθιδρύσει όλες οι ταξικές ιεραρχικές κοινωνίες.
Η ύλη επιστρέφει στην κοινότητα της ενέργειας.
Και η κοινωνία της παρουσίας γίνεται κοσμικό σώμα χωρίς αφέντες.
**
Ιωάννης Τζανάκος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου