Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2025

Η εργασιακή δύναμη ως μεταιχμιακή μορφή. (Θεωρητική εμβάθυνση)

Οντολογική θέση.
Η εργασιακή δύναμη δεν είναι ούτε «ζωή» ούτε «εργασία».
Είναι το όριο ανάμεσα στη ζωή και στην εργασία, μια μεταβατική μορφή, ένα διάμεσο όπου η ζωή αποσπάται από την ενότητά της με το ίδιο το έργο.
Αυτό το όριο δεν είναι απλώς μια νομική ή οικονομική διάκριση, είναι μια οντολογική τομή μέσα στο ίδιο το σώμα.
Η εργατική δύναμη είναι η μορφοποίηση της αποκοπής, ζωή που έχει ήδη περάσει στο κατώφλι του θανάτου.
*
Μετα-ζωικότητα.
Η ζωή ως οργανικότητα περιέχει μια ενότητα σκοπού και ενέργειας.
Η μισθωτή εργασία και η κρυστάλλωση της ως "εργασιακή δύναμη", ως ιστορικό και κοινωνικό συμβάν, αποσπά αυτήν την ενότητα.
Η εργασιακή δύναμη, λοιπόν, δεν είναι «η ζωντανή ενέργεια» (όπως στον μαρξικό ανθρωπισμό) αλλά η ενεργειακή νέκρωση της ζωής, το σημείο όπου το ζωντανό σώμα έχει γίνει μετρήσιμο εργαλείο, δηλαδή εξωζωντανό αντικείμενο.
Η μεταιχμιακότητά της είναι η περίμετρος της ζωής που ήδη λειτουργεί ως μηχανή.
*
Η μορφή του Θανάτου.
Η εργασιακή δύναμη είναι η εικόνα του θανάτου εν λειτουργία, ένα σώμα που δεν πεθαίνει, αλλά βρίσκεται σε αναστολή θανάτου για να μπορεί να παραγάγει.
Αυτός ο «ανασταλμένος θάνατος» είναι η ίδια η μορφή της κεφαλαιοκρατικής ζωής.
Ο εργάτης ζει υπό τον όρο της διαρκούς εκποίησης του χρόνου του, δηλαδή του ίδιου του θανάτου του.
Η ζωή του γίνεται διαθέσιμος θάνατος, και η εργασιακή δύναμη είναι η μορφή αυτής της διαθεσιμότητας.
*
Η μεταιχμιακότητα ως τεχνολογική σχέση.
Η εργασιακή δύναμη δεν είναι απλώς ψυχική ή βιολογική κατάσταση.
Είναι το τεχνολογικό όριο του ανθρώπινου, εκεί όπου η οργανικότητα εισέρχεται στο σύστημα των εργαλείων και μετασχηματίζεται σε μετρήσιμη ενέργεια.
Η μηχανή δια του κεφαλαίου δεν υποκαθιστά τη ζωή, την ενσωματώνει ως μεταιχμιακή μορφή.
Άρα, το υποκείμενο της εργασίας είναι ήδη ενσώματη τεχνολογική μετάβαση - ένας «νεκρο-ζωντανός» φορέας ενέργειας.
*
Κοινωνική και ψυχική διάσταση.
Η καπιταλιστική κοινωνία ορίζεται από τον τρόπο που ρυθμίζει αυτό το μεταιχμιακό στοιχείο της, από το πώς δηλαδή κάνει αυτή τη νεκρότητα λειτουργική, πειθαρχημένη, "ωφέλιμη".
Στο ψυχικό επίπεδο, η εργασιακή δύναμη είναι ο εσωτερικός τάφος του ατόμου, η αποδοχή του εαυτού ως εργαλείου που δεν μπορεί να έχει εργαλεία.
Η ψυχή, λοιπόν, λειτουργεί ως μηχανισμός αναστολής της εξέγερσης του σώματος.
Η μεταιχμιακότητα της εργασιακής δύναμης είναι και μεταιχμιακότητα του υποκειμένου.
*
Η αντιστρατηγική στρατηγική της εργασίας.
(Πολιτική).
Η ρήξη του μεταιχμιακού.
Η στρατηγική ρήξη δεν είναι απλώς «απελευθέρωση της ζωής», διότι η ζωή ως τέτοια έχει ήδη ενσωματωθεί στην παραγωγή και ως τέτοια νοείται και βιώνεται ως αφηρημένη ζωή, ως ζωή που έχει ως νόημα τον (υποτιθέμενο) αυτάρκη εαυτό της.
Η αντιστρατηγική στρατηγικής είναι η αναστροφή αυτού του ίδιου του μεταιχμιακού όπως ορίζεται σε αυτό το καπιταλιστικό και κρατικό πλαίσιο.
Η πράξη με την οποία η μορφή του θανάτου αρνείται τη λειτουργικότητά της.
Η επαναστατική πράξη δεν είναι ζωοποίηση αλλά αδρανοποίηση του θανάτου ως μηχανής.
*
Αποδιάρθρωση της παραγωγής ως αυτοπαραγωγής.
Το κεφάλαιο διατηρείται επειδή οργανώνει την παραγωγή-για-την-παραγωγή ως κοινό ορίζοντα.
Η κοινωνία πρέπει να παράγει μορφές ύπαρξης, λόγου και σχέσης, που δεν συνυφαίνονται με αυτή την γενική νόρμα.
Όχι «ανθρώπινη εργασία χωρίς αλλοτρίωση», αλλά μορφές ζωής χωρίς αυτο-παραγόμενο παραγωγικό ορίζοντα.
Αυτό σημαίνει ρήξη με την ίδια την έννοια της απόδοσης, της μέτρησης, της ωφελιμότητας.
*
Ανασύνθεση της ενότητας.
Η ενότητα δεν είναι επιστροφή στην προ-καπιταλιστική φυσικότητα, αλλά παραγωγή νέας ενότητας μεταξύ ζωής εργαλειακοτητας και πράξης, πέρα από το εμπόρευμα/χρήμα και την κυριαρχία τής τεχνικής.
Η νέα ενότητα είναι αδιάθετη, δεν μπορεί να αγοραστεί, να πωληθεί, να αναπαραχθεί.
Είναι η ριζική διάσταση της πράξης, η μη ανταλλάξιμη μορφή του κόσμου.
*
Η στρατηγική της ριζοσπαστικής υπομονής.
Το μεταιχμιακό δεν ανατρέπεται με ηρωισμό ούτε με μια ταξική πολεμική έφοδο, αλλά με στρατηγική/αντιστρατηγική αποδόμηση, έναν νέο ταξικό "πόλεμο θέσεων" (Γκράμσι) που θα καταλήξει σε μια παγκόσμια ανατροπή τού καπιταλιστικού συστήματος.
Η υπομονή, στον οντολογικό λόγο αυτής τής αποδόμησης, είναι η αποδυνάμωση του μηχανισμού του χρόνου που θέλει να κάνει τον θάνατο παραγωγικό.
*
Προς μια πολιτική ιδεολογία και πρακτική πέραν της "Αναστάσης" και της "Σωτηρίας" μιας υποτιθέμενης ενδογενώς ενάρετης ουσίας.
Αν το σύστημα τής μισθωτής εργασίας και η εργασιακή δύναμη είναι μια ενιαία μορφή θανάτου που δεν υπάγεται απλά στο κεφάλαιο αλλά το σημαίνει από μια άλλη δομική πτυχή του, τότε η απελευθέρωση της τάξης των νεκροζώντανων δεν γίνεται εξαρχής στη γη των ζώντων, ξεκινά ουσιωδώς στο πεδίο τής επίγνωσης τού θανάτου μας που έχει συμβεί, μάς συμβαίνει κάθε μέρα.
Η αντιστρατηγική στρατηγική αυτή που την εκφράζει αν την εκφράζει, είναι η πολιτική εκείνων που έχουν ήδη πεθάνει, αλλά δεν έχουν ταφεί, των ανθρώπων που μετασχηματίζουν τη νεκρότητά τους σε άρνηση της νεκρομηχανής.
Αυτό προϋποθέτει μια νέα ταξική επίγνωση εκ μέρους των μελών τής μισθεργαζόμενης άνεργης ή ανάπηρης κοινωνίας που βλέπει με καθαρότητα την νεκροτητα τής θέσης της, ώστε "έπειτα" να (θελήσει να) την άρει μεταβαίνοντας ανατρεπτικά στο μόνο σημείο που είναι εφικτό να αρθεί, στην αταξική ολότητα των συνεταιρισμένων δημιουργών.
 
Ιωάννης Τζανάκος
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου