Δυτικός ιμπεριαλισμός και εξάρτηση - 3 σημεία..

Στον κυρίαρχο δυτικό μητροπολιτικό/ιμπεριαλιστικό πυρήνα υπάρχουν ιεραρχήσεις ισχύος και ανταγωνισμός μεταξύ ισοδύναμων και ανισοδύναμων κρατικών και ταξικών δυνάμεων, αλλά η αρχιτεκτονική αυτού τού πυρήνα είναι συνεχής, σημαίνει δηλαδή ένα πολύπλοκο μεν σύστημα (ιμπεριαλιστικών) διαβαθμίσεων το οποίο όμως ενώνεται σε ένα ενιαίο δομικό ή συστημικό σχήμα.
Αντίθετα, στον «υπόλοιπο» κόσμο υπάρχει μια ασυνεχής δομή κυριαρχίας και κατανομής ισχύος που αποκτάει την δομική ή συστημική σχηματοποίηση της μόνον σε εξάρτηση προς τον δυτικό μητροπολιτικό/ιμπεριαλιστικό πυρήνα.
Για αυτό τον λόγο λοιπόν αν και οι νέες «ανατολικές» μητροπολιτικές δυνάμεις είναι όντως μητροπολιτικές/ιμπεριαλιστικές και ανταγωνίζονται ως τέτοιες τον δυτικό ιμπεριαλιστικό/μητροπολιτικό πυρήνα δεν μπορούν να θεωρηθούν κοσμοκρατορικές (ακόμα κι αν το θέλουν και το επιδιώκουν).

Ο κόσμος μας δεν είναι ακόμα συνεχής ως πολυπολικός, και ο καπιταλισμός δεν είναι ακόμα ολοκληρωτικός με τον «ναρίτικο» τρόπο εννόησης τής ολοκληρωτικότητάς του.

Ο κυρίαρχος και «πυρηνικός» συστημικός πόλος είναι ο δυτικός καπιταλιστικός μητροπολιτικός/ιμπεριαλιστικός πόλος, που διαιρείται βέβαια ως συνεχές σε πολλούς «επιμέρους» πόλους παραμένοντας ωστόσο (ακόμα) συνεχής ως συνεχές.
Το να τηρεί κανείς «ίσες αποστάσεις» ανάμεσα στους ιμπεριαλισμούς είναι εν γένει μια ορθή στάση, αλλά αν αυτή η τήρηση στάσης δεν συνοδεύεται από την επίγνωση τού αμυντικού και εξαρτημένου ως προς την «κοσμοκρατορικότητα» χαρακτήρα τής συστημικής δομής των «ανατολικών» ιμπεριαλισμών ή περιφερειακών συσσωματώσεων, απλά σημαίνει (ως στάση) συμμαχία με τον δυτικό ιμπεριαλισμό.

Οι συνέπειες αυτής της εξαρτημένης «μη δυτικής» συστημικής ασυνέχειας:

 

1.  

Στις μη-δυτικές (μητροπολιτικές ή μη-μητροπολιτικές) καπιταλιστικές χώρες υπάρχει σχετική αποσύνδεση τής καπιταλιστικής διεργασίας από την ιδιωτική/ατομική προσωποποίηση/υποκειμενικοποίηση της, με την έννοια ότι οι καπιταλιστές ή το κράτος-έθνος ως υποκειμενικές εκφράσεις του κεφαλαίου ενώνονται σε μιαν ενιαία πολιτικο-οικονομική μορφή που αναγκαστικά συνκαθορίζει «ισότιμα» και από «αυτόνομη» θέση την ίδια την διεργασία συσσώρευσης κεφαλαίου, και την ευρύτερη καπιταλιστική ανάπτυξη.

Ο καπιταλισμός «εκεί» είναι εκ των πραγμάτων κρατικός ή εξουσιοκεντρικός καπιταλισμός, με την έννοια ότι ακόμα κι αν υπάρχει ισχυρός «ιδιωτικός τομέας» είναι αναγκασμένος από τα πράγματα να ενεργοποιείται μόνον με την διεύθυνση τού ντόπιου ή ενός ξένου κράτους ή διεθνών δυτικών πολιτικοοικονομικών οργανισμών.  

Η «φιλελεύθερη» ή «κεντροαριστερή» κριτική τού κρατικού καπιταλισμού σε αυτές τις χώρες σημαίνει ότι αυτοί που ασκούν αυτή την κριτική επιθυμούν ή τους συμφέρει ο κεκαλυμμένος κρατικός καπιταλισμός να συντελείται από ένα ξένο κράτος ή έναν δυτικό πολιτικοοικονομικό οργανισμό.

Όσο ισχύει ο συστημικός μερκαντιλισμός του δυτικού ιμπεριαλιστικού κόσμου, για τον υπόλοιπο κόσμο υπάρχει η μοναδική δυνατότητα ενός κρατικού ή εξουσιοκεντρικού συστήματος καπιταλιστικής ή σοσιαλιστικής συσσώρευσης. 

Δεν εξετάζουμε αυτή τη στιγμή αν αυτή η δυνατότητα εκπορεύεται και ενεργοποιείται από την ίδια την δύση ή από τις ίδιες τις χώρες, αλλά ότι μόνον αυτή η γενική δυνατότητα υπάρχει και έπειτα οι εκδοχές της. 

Το ποια εκδοχή μέσα σε αυτή την γενική δυνατότητα είναι η ωφελιμότερη για τους λαούς τής περιφέρειας κρίνεται με βάση τα ιδεολογικά και ηθικά-ταξικά κριτήρια τού καθένα.

 

2. 
Η ισχυρή μεταβατικότητα και ρευστότητα των κοινωνικών και ταξικών καθορισμών στις μη δυτικές χώρες, αλλά και ένας ειδικός τύπος καθήλωσής τους στον κρατισμό-εξουσιοκεντρισμό, όσο αυτές παραμένουν ουσιαστικά εξαρτημένες από την «κοσμοκράτειρα δύση», σχετίζεται με την καθοριστική σημασία και το νομοτελειακόν τής δομικής/συστημικής κρισιμότητας τού κρατικού ή εξουσιαστικού επικαθορισμού τής διεργασίας οικονομικής και κοινωνικής συσσώρευσης για αυτές, είτε αυτή είναι καπιταλιστική ή μη-καπιταλιστική συσσώρευση, ακριβώς διότι αυτές παραμένουν ουσιαστικά εξαρτημένες από την «κοσμοκράτειρα δύση».

Αυτό που παραλλάσσει στις μη-δυτικές χώρες ή τις χώρες που βρίσκονται στην οριακή περιφέρεια τού δυτικοϊμπεριαλιστικού κόσμου είναι ο τρόπος κρατικής ή κεντρικοεξουσιαστικής αντίδρασης απέναντι στην εξάρτηση:

Ή υπάρχει υποταγή, οπότε έχουμε πάλι κράτος αλλά ξένο κράτος ή κεντρική θεσμική αρχή αλλά ξένη θεσμική αρχή που επικαθορίζει εξουσιαστικά την συσσώρευση ως υποταγμένη στην δύση συσσώρευση.

Ή υπάρχει ανεξαρτησιακή αντίσταση, οπότε έχουμε πάλι κράτος αλλά ανεξάρτητο ντόπιο κράτος ή κεντρική θεσμική αρχή αλλά ντόπια ανεξάρτητη θεσμική αρχή που επικαθορίζει εξουσιαστικά την συσσώρευση ως αυτόνομη (αν και πάλι εξαρτημένη) συσσώρευση που όμως δεν είναι υποταγμένη στην δύση. 

Η συσσώρευση σε αυτές τις χώρες, όταν υπάρξει αυτονομία τους από την δύση, μπορεί να είναι σοσιαλιστική ή μη-καπιταλιστική ή κομμουνιστική, αλλά δεν μπορεί να είναι μη-εξουσιαστική ως αντικρατική/μη-κρατική ή απλά ως μη-εξουσιαστική.

Ο κρατισμός ή ο εξουσιοκεντρισμός των μη-δυτικών χωρών είναι το νομοτελειακό αποτέλεσμα τής δυτικής κυριαρχίας, και ο δυτικός φιλελευθερισμός είναι [η αντίστοιχη σε αυτή την δυτική κυριαρχία] ειδική αντανακλαστική-ιδεολογική αιτία του κρατισμού/ή/εξουσιοκεντρισμού αυτού.
Για να αμφισβητηθεί και ο δυτικός φιλελευθερισμός και ο δυτικός κρατισμός ως εργαλεία τής δυτικής αποικιοκρατίας επί των μη-δυτικών χωρών, αυτό δεν μπορεί να γίνει με την αμφισβήτηση τού εν γένει κρατισμού/ή/εξουσιοκεντρισμού των μη-δυτικών χωρών, διότι αυτός είναι νομοτελειακός είτε σαν φόρμα τής υποταγής τους είτε σαν φόρμα τής αντίστασης τους, όσο υπάρχει ακόμα αντικειμενική υπεροχή τού δυτικού ιμπεριαλιστικού κόσμου.
Ο [νεο]φιλελευθερισμός σε αυτές τις χώρες, εκφράζοντας την άμεση κυριαρχία τού ξένου κεφαλαίου του ξένου κράτους και του ξένου πολιτικοοικονομικού θεσμού ελέγχου, πρόκειται για το χιούμορ τού βρυκόλακα που σου ρουφάει το αίμα και μετά σε κριτικάρει γιατί έχεις χάσει μετά από τόσα αιμοτορουφήγματα την ικανότητά σου ως οργανισμός να παράγεις αίμα, δίνοντάς σου έπειτα ένα μέρος του για να συνεχίσεις απλά να υπάρχεις.

3.
Η βεστφαλιανή Αρχή τής Κυριαρχίας, σε αυτό το συστημικό πλαίσιο τοποθέτησης των μη-δυτικών χωρών, έχει αποκτήσει μιαν άλλη έννοια τήρησης και μη τήρησής της.

 

Ιωάννης Τζανάκος