Σκόρπιες παρατηρήσεις για διάφορα «διαφορετικά» φαινόμενα [6]

 

1.

Σκέφτηκα ξανά και ξανά την ίδια απορία που μου γεννήθηκε μετά από τα τελευταία γεγονότα:

Αποδίδουμε όντως μεγαλύτερη σημασία από αυτή που «πρέπει» σε μερικά κοινωνικά ιδεολογικά φαινόμενα;

Η πρώτη σκέψη που μου έρχεται στο μυαλό είναι ότι είναι ορθό γενικά να αμφιβάλλουμε για την πρακτική «βαρύτητα» μερικών «κοινωνικών πραγμάτων», όπως είναι οι ιδεολογικές επικαλύψεις μερικών κοινωνικών πραγμάτων, ή να αμφιβαλλουμε ακόμα και για τις δυνατότητες που έχουν διάφοροι κοινωνικοϊδεολογικοί θεσμοί, επίσημοι ή «άτυποι», να διαμορφώνουν μια σειρά από γεγονότα σαν να είχαν όντως μιαν ικανότητα να τα ρυθμίσουν ή ακόμα και προκαθορίσουν.

Μιλάμε όμως για μια αμφιβολία με ένα πρόσημο «σχετικότητας», πράγμα που σημαίνει ότι ταυτόχρονα με την αμφιβολία μας θεωρούμε ότι οι διάφοροι θεσμοί έχουν μια γενική δυνατότητα-ικανότητα προ-διαμόρφωσης γεγονότων. 

Το ζητούμενο είναι να δούμε ανά περίπτωση και περίσταση σε τι βαθμό υπάρχει αυτή η «δυνατότητα-ικανότητα».

Μέσα στην ομίχλη τού «θεαματικού» και τής αχαλίνωτης προπαγάνδας υπάρχει μια αβεβαιότητα ως προς την κρίση εκείνη που σημαίνει την προαναφερόμενη «στάθμιση επιρροής».

Οι ίδιοι οι προπαγανδιστές και οι διαμορφωτές γνώμης, μπορεί με τον καιρό να πιστεύουν τις υπερβολές και τα ψέματά τους, όμως ανεξάρτητα από αυτό που «παθαίνουν» «τείνουν» όχι μόνον στην διάδοση τής εικόνας που θέλουν να «περάσουν» στους δέκτες αλλά και στην μεγέθυνση τής εικόνας τής ισχύος τους, όταν θέλουν να υποβάλλουν στους δέκτες τους την εντύπωση ότι κομίζουν ένα «μήνυμα» μιας ισχυρότερης εξουσιαστικής δύναμης τάχα «από πίσω τους», ή απλά αυτοπροβάλλονται ή αυτοπροτάσσονται ως αυτή η ίδια η «δύναμη».

Κάθε υποτιθέμενη «δύναμη» εφόσον θέλει να φανεί ως πραγματική, κάνει αυτά που κάνει και η πραγματική εξουσιαστική δύναμη, η οποία όπως ξέρουμε απειλεί, κομπάζει, καλοπιάνει, εκβιάζει, υπόσχεται, πουλάει «εκδουλεύσεις», και τι άλλο; μα φυσικά υπόσχεται προστασία από την «ανασφάλεια», την οποία πάντα όμως φροντίζει να διευκρινίζει μέσω υπονοούμενων ότι μπορεί και να την «ελέγχει-ή-προκαλεί».

Μεταξύ αυτών των εξουσιαστικών πρακτικών και των «ομοιωμάτων» τους που παράγονται από κατώτερους υπαλλήλους τής εξουσίας ή από φαντασιόπληκτους τυχοδιώκτες και μεγαλομανείς, υπάρχει μια ομίχλη, η οποία δεν διαλύεται, καταρχάς απλά και μόνον διότι η ίδια η «πραγματική εξουσία» δεν παρουσιάζεται κι αυτή «γυμνή» αλλά φτιάχνει την δική της προπαγανδιστική ομίχλη ισχύος αλλά προσέξτε και υποτιθέμενης «ανισχυρότητας» (όταν θέλει να παρουσιαστεί σαν «θύμα»).

Η παραγωγή ομοιωμάτων κυριαρχίας είναι ίδιον και των πραγματικά ισχυρών κέντρων οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, πάντα δια μέσω ειδικών και ανώτερων συνεργατών τους ή υπαλλήλων κ.λπ.

Οπότε, μέσα σε αυτό το «ομιχλώδες» «μεταξύ» βλέπουμε ότι μπορούν να κυκλοφορούν «ομοιώματα» και συγκεκριμένα «μηνύματα» σχετικά άγνωστης καταγωγής με την έννοια ότι είναι δύσκολο να διακρίνεις ποια έχουν σαν προέλευσή τους ισχυρά κέντρα εξουσίας και ποια έχουν προέλευση μικρότερα και μάλλον ματαιόδοξα παράκεντρα ή μικροκέντρα εξουσίας, και όλο αυτό δεν προσδίδει στην «ομίχλη» μιαν ιδιότητα συνωμοσιολογικού «αστυνομικού μυστηρίου» αλλά μάλλον φτηνής παρωδίας, άντε το πολύ αστυνομικής παρωδίας.

 

2.

Για να καταλάβουμε τι γίνεται και για να αποφύγουμε όσο είναι δυνατόν αστόχαστες κρίσεις, πρέπει να βρούμε μια διέξοδο από αυτό το ομιχλώδες επικοινωνιακό αδιέξοδο, αναγόμενοι στους γενικότερους ιδεολογικούς και πολιτικούς συσχετισμούς στην οικουμένη και στην εκάστοτε χώρα, οι οποίοι πιθανά ερμηνεύουν επιτυχέστερα το ιδεολογικό-πολιτισμικό «προφίλ» των διαφόρων δρώντων τής ιδεολογικής-πολιτικής διαπάλης, άρα και τις ιδεολογικές και προπαγανδιστικές τεχνικές τους.

Ό,τι είπα μέχρι τώρα σε αυτό το σημείωμα δεν είναι ένας μακρύς πρόλογος για «κάτι» που θέλω να πω, αλλά αν θέλετε να διευκολυνθείτε δείτε το και έτσι, θεωρώντας δεδομένο ότι επαναλαμβάνω κάθε φορά εμπλουτισμένες κάποιες αναλύσεις μου για το ιδεολογικό «σκηνικό». 

Θα στείλω όμως παρεμπιπτόντως και εγώ τα μηνύματά μου σε ειδικούς αποδέκτες, για να τους επισημάνω άλλη μια φορά τα λάθη τους και την επιπολαιότητα τους κατά την προσπάθεια τους να αντιμετωπίσουν κάποια φαινόμενα:

 

3.

Στον γενικότερο «χώρο» που ξεκινάει από τις αριστερές παρυφές τής σοσιαλδημοκρατικής κεντροαριστεράς έως την ριζοσπαστική αριστερά και την κομμουνιστική αριστερά, την αναρχία την αυτονομία κ.λπ, σε όλο τον κόσμο και όχι μόνο «εδώ», υπάρχει μια βαθιά ιδεολογική θεωρητική και πολιτισμική μετάλλαξη, η οποία όμως έχει ισχυρά ερείσματα και στην προηγούμενη ιδεολογική εποχή τού «κινήματος».

Όλα αυτά σιγά σιγά απόκτησαν μαζικά χαρακτηριστικά μετά το 1989 με την «αποδημία» τού «υπαρκτού», αν και υπήρχαν βέβαια οι σχετικά μαζικές «αναρχοκομμουνιστικές» προεργασίες που εμφανίστηκαν σε όλη τους την δόξα τον «Μάη68».

Όποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό, και δεν το καταλαβαίνει εις βάθος, είτε είναι «εντός» είτε είναι «εκτός» κινήματος, είτε είναι «εντός-εκτός», δεν ξέρει τι τού γίνεται.

Και δεν εννοώ μόνον ή κυρίως να είναι ενήμερος και διαβασμένος με κείμενα, ιστορίες, τέχνες και λοιπά, αλλά να βλέπει όλο το ιδεολογικό-φιλοσοφικό οικοδόμημα στην πολιτική ουσία του, στην τελική πολιτική αποκρυστάλλωση του που είναι και αυτή που ερμηνεύει το ίδιο το «θεωρητικό» οικοδόμημα καλύτερα από ό,τι το «θεωρητικό» οικοδόμημα ερμηνεύει τον «εαυτό» του και το πολιτικό οικοδόμημα.

Όλα τα φαινόμενα εντός αυτού τού φαινομένου, είτε τους προσδίδουμε αξία και βαρύτητα που δείχνει ότι τούτα αξίζουν να είναι «κορυφώσεις» του,  είτε τα θεωρούμε ασήμαντες ή χυδαία εκτροπικές εκδοχές τού φαινομένου, είναι και παραμένουν φαινόμενα εντός τού φαινομένου.

Αν είσαι ή τοποθετείσαι εκτός τού φαινομένου αυτού ή έχεις ιδιαίτερη ιδιάζουσα σχέση «εντός-εκτός» του, τηρώντας μια κριτική έως πολεμική-κριτική στάση, πρέπει να το ξέρεις, και να αναλαμβάνεις την ευθύνη τού «πολιτικού εαυτού» σου.

Οφείλεις πάντως να υπολογίσεις την βαρύτητα τού φαινομένου, και μάλιστα αν θέλετε, οφείλεις ακόμα και την πιθανή απαξία που βλέπεις εντός του να την προσδιορίσεις αναγνωρίζοντας την συνοχή και την σημασία του.

Αν εν πάση περιπτώσει δεν θέλεις να κάνεις ούτε αυτό, τότε κάνε άνθρωπε μου μια ξεκάθαρη πολιτική στροφή ψάχνοντας την όποια ταυτότητά σου σε μια διακριτή ακόμα και μικρή τάση κάπου στον κόσμο των θεάσεων και των ιδεών ή αντιλήψεων. 

Δεν υπάρχει κάποια «μαγική αυτογένεση», αλλά μάλλον, όταν διακηρύσσεται κάτι τέτοιο υπάρχει μια βαθιά ιδεολογική και πολιτική κρίση. 

Δεν λέω ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται «εκεί» δεν είναι ενδιαφέροντες, ενάρετοι, καλά παιδιά όπως τα λέγαμε παλιά, αλλά λέω ότι έχουν λανθασμένη εικόνα των πραγμάτων και αυτοεικόνα, και ότι χύνουν συνέχεια την «καρδάρα με το γάλα».

Εν πάση περιπτώσει, το θέμα μας δεν είναι κυρίως αυτό, ας κάνει ο καθένας ό,τι θέλει, πάντως και για κάποια παλαιοκομμουνιστικά και αριστεροπατριωτικά κόμματα «στο βάθος υπάρχει κήπος», και αν θέλουν να πιστεύουν ότι ένας παροδικός ιδεολογικός-πολιτισμικός συμβιβασμός με τον νέο σεκταρισμό δεν θα έχει κάποτε ένα «κρίσιμο σημείο» ας το πιστεύουν. 

Δικό τους πρόβλημα, και μάλιστα άλυτο, εφόσον οι επιστροφές στις «ρίζες» τους δεν βγάζουν για πολλές ζωές, και τα κόμματα δεν μπορούν να υπάρξουν με μια γενιά-ζωή, έρχονται και οι άλλες γενιές-ζωές, και στις άλλες γενιές-ζωές αυτό που έρχεται είναι πάντα οι ίδιες εκβλαστήσεις αυτών των ριζών όπως είναι προσαρμοσμένες όμως στην εποχή.

Το θέμα μας είναι να κρατήσουμε την θέση μας, το ταμπούρι μας, το οχυρό μας, μεταξύ όλων αυτών, στην ενδιάμεση «ομίχλη» αναγκαστικά, ανοίγοντας δρόμο με βάση τις όποιες θέσεις μας, και ό,τι θέλει ας γίνει.

Και αυτή η «θέση» δεν στηρίζεται στην υποτίμηση τού αντιπάλου, ή των αντιπάλων.

Έτσι κι αλλιώς η κατάσταση είναι απελπιστική, και αυτό πρέπει να το ξέρουν όσοι λένε και διατυμπανίζουν ότι είναι εξυπνοπούλια, ενώ τους έχουν πιάσει κι αυτούς στον ύπνο, αυτοί ακριβώς τούς οποίους υποτίμησαν και συνεχίζουν να χλευάζουν.

Θα τους το ξαναπώ:

Το γενικό πολιτικό «νεο-κινηματικό» οικοδόμημα που λέγαμε πριν, και υπάρχει ως το «χαλύβδινο κλουβί» τής «νέας αριστεράς-αναρχίας» κ.λπ, είναι:

Από πάνω Σάντερς, Κορτέζ, Τσίπρας.

Από κάτω αναρχοκομμουνισμός, αντίφα, κινήματα, μειονότητες, και ανίσχυρη εργατική τάξη.

Είναι παγκόσμιο ρεύμα, και δεν έχει σημασία αν έχει και αρλεκίνους εντός του, εφόσον και αυτοί ανήκουν σε αυτό.

Θέλετε την άποψή μου;

Είμαι αριστερός αλλά Κατά αυτού τού «σχήματος-οικοδομήματος».

Δεν αντιμετωπίζεται όμως με απώθηση τής αλήθειας ότι είναι κυρίαρχο στον χώρο μας, διότι εκφράζει μιαν ολόκληρη ιστορική περίοδο η οποία δεν έχει πάψει να υπάρχει.

Κριτική σε αυτό το πολιτικοπολιτισμικό οικοδόμημα και «κλουβί» (πέραν των σταλινικών απομειναριών τα οποία κι αυτά «υποκύπτουν» σιγά σιγά λόγω μιας ευρύτερης πολιτισμικής αφομοίωσης) γίνεται έμπρακτα από την κεντρώα τεχνοκρατική σοσιαλδημοκρατία, το ακραίο κέντρο, και βέβαια από την συντηρητική δεξιά και ακροδεξιά σκοπιά.

Δεν υπάρχει τίποτα άλλο.

Όποιοι είμαστε στα όρια αυτού τού «νεοαριστερού» πράγματος, ασκώντας του ήπια ή κατεδαφιστική κριτική, παραμένοντας ούτως ειπείν αριστεροί, πρέπει να ξέρουμε την θέση μας, χωρίς να συνθηκολογούμε όμως.

Μέρος αυτής τής επίγνωσης είναι η επίγνωση τής ισχύος αυτού τού ρεύματος στον «οίκο» μας.

Όποιος θέλει να πάει σε άλλον «οίκο» από τους υπάρχοντες ας είναι ειλικρινής ή ας το παραδεχτεί επιτέλους μέσα του να μην βασανίζεται, και όποιος θέλει να φτιάξει δικό του «οίκο» να ξέρει ότι αυτό δεν γίνεται με λόγια, με λόγια χτίζω ανώγια και κατώγια. 

 

Ιωάννης Τζανάκος