Η ενέργεια των προδεδομένων..

 

Η παραδοξότητα της παθητικότητας των αντικειμενικών ή πραγμικών πτυχών της κοινωνικής κατάστασης έγκειται ακριβώς στην ενεργητική τους υπόσταση ως υφισταμένων ακριβώς ως παθητικών.

Ό,τι δεν δύναται να υπάρξει ως αποτέλεσμα κάποιων άλλων δυνάμεων ή έστω ως αποτέλεσμα και αυτών των (άλλων) δυνάμεων αποτελεί το ίδιο, για αυτές τις άλλες δυνάμεις, μιαν ενεργητική υπόσταση, ακόμα κι αν παραμένει σε μιαν κατάσταση (θεωρούμενης) ως απόλυτης αταραξίας.

Αυτή η συνεχώς υβριζόμενη δύναμη αντίστασης στην ενεργητική πράξη των ανθρώπων δεν μπορεί βέβαια να «απαντήσει» ούτε να έχει την δεοντολογίζουσα θεωρησιακή υποστήριξη που θα της άξιζε, αλλά μάλλον αυτό δεν έχει καμία σημασία.

Αρκεί που οι διάφοροι και ετερόκλητοι υποκειμενιστές σπάνε και θα σπάνε μια ζωή τα μούτρα τους πάνω της.

Θεωρώ πως είναι λάθος να καταχωρείται πάντα αυτή η παθητικοποιητική δύναμη στο «ολιγαρχικό» ταξικό σκέλος τής κοινωνίας, ισχυρίζομαι μάλιστα πως αυτή η καταχώριση είναι ένα από τα εμβληματικά λάθη ειδικά της νέας κριτικής θεωρίας.

Δεν αποκτάς δόξα με την υπεράσπισή της, εφόσον κάθε ταξικό υπερεγώ, κάθε ηγέτης και ηγετίσκος των «κατώτερων» καταπιεσμένων τάξεων θα έχει πάντα έναν λόγο για να κατηγορήσει τις μάζες για την περίφημη παθητικότητά τους.

Εννοεί πως τον αγνοούν.

Σήμερα ξέρουμε ότι αυτή η μη ανταπόκριση των μαζών στις υπερεγωτικές κλήσεις διαφόρων σωτήρων για την σωτηρία τους μέσα από την «αυτοενεργοποίησή» τους ήταν μερικές φορές όχι μόνον σωτήρια για αυτές αλλά και αντιστοιχούσα στην βαθιά δομή της πραγματικότητας σε μιαν από τις θεμελιακότερες πτυχώσεις της, να είναι και συντελεσμένη και ούτως κατά έναν ειδικό τρόπο ενεργούσα.

Τα συστήματα της προδεδομενικότητας που θεμελίωσαν, ίσως και θεμελιώνουν ακόμα, καταπιεστικές δομές κοινωνικής συνύπαρξης και συμπεριφοράς ως μορφές των, περιέχουν ευρύτερους λόγους, αποχρώντες λόγους που δεν τις δικαιολογούν ως προδεδομενικότητες, αλλά τις νομιμοποιούν και τους δίνουν έναν πραγματικό λόγο ύπαρξης όσο δεν υπάρχει μια αντικαθιστούσα μορφή που να αντιστοιχεί σε αυτές και να εκπληρώνει τον λόγο τής ύπαρξής τους.

Θα μπορούσα να το εκφράσω και αντίστροφα:

Τα συστήματα τής προδεδομενικότητας που παράγουν καταπιεστικές κοινωνικο-υποκειμενικές μορφές και συνάψεις θα πάψουν να τις παράγουν αν εμφανιστούν άλλες μη καταπιεστικές κοινωνικο-υποκειμενικές μορφές και συνάψεις που θα ικανοποιούν τούς αποχρώντες Λόγους τής παραμονιμότητας αυτών των συστημάτων (τής προδεδομενικότητας). 

-------------------------------------------------------- 

 Ιωάννης Τζανάκος