Ο κόσμος των μαζών..

 

Όταν ενδιαφέρεσαι για τον μαζικό καθορισμό των ανθρώπων θέτεις την εποπτεία σου σε μια ειδική θέση, όχι εύκολη όπως θεωρείται από όσους κρίνουν για να κρίνουν αυτό τον καθορισμό σαν λειψό ή ακόμα και σαν περιφρονητικό για όσους υπάγονται εντός του.

Ενδιαφέρομαι για ανθρώπους που δεν θα μπορέσουν να βγουν ποτέ από την «πεπατημένη» μιας μαζικής παραγωγής και κατανάλωσης, και από την «πεπατημένη» τής αναγκαιότητας έως αναγκαστικότητας αυτού του δρόμου της ζωής που συνήθως συνυφαίνεται με ένα «γράπωμά» της σε μορφές ύπαρξης που δεν μπορούν με κανένα τρόπο να εξιδανικευθούν, ακόμα κι αν νοηθούν σε ένα άλλο ευνοϊκότερο και «ανθρωπινότερο» (μη-καταπιεστικό) πλαίσιο.

Αυτή η θέση αναγκαστικά σε θέτει η ίδια σε έναν στενό ορίζοντα που δεν «σηκώνει» πολλές δυνατότητες, όπως τις προοπτικές εκείνες που θα σήμαιναν μιαν ιδανική ή κοινοτική υποκειμενοποίηση τής ανθρώπινης ζωής. Από την άλλη αυτή η θέση είναι εγγύς σε πυρήνες της δυναμικής παραγωγικής δύναμης, της τεχνικής, της εργαλειακής δράσης που στον «υπόλοιπο» ανθρώπινο τόπο παράγονται προοπτικά ή φαίνονται ως σχεδόν ταυτές με το κεφάλαιο ως αφηρημένο μηχανισμό, ή την τεχνολογία ως συντελεστή απανθρωποποίησης και μόνον. 

Αυτή είναι όμως η μαζική ζωή και αυτή θα είναι η μαζική ζωή, και από αυτή την ζωή δεν υπάρχει απόλυτη έξοδος, ούτε κάποιος δρόμος που να οδηγεί στο Άλλο.

Υπάρχει μόνον η προοπτική του σοσιαλισμού, αν υπάρχει και αυτή, ανάλογα με τις συνθήκες και τις τάσεις. 

Είναι γεγονός πως από αυτή την θέση τα πράγματα παρουσιάζονται με έναν «στενό» τρόπο, ο φορέας της έχει μια τάση να «προσγειώνει» το βλέμμα του σε λίγες και δύσκολες πιθανότητες ελευθερίας ή άμεσης ταξικής και κοινωνικής απελευθέρωσης. 

Υπάρχει «χώρος» μόνον για μια στρατηγική που θα υπαγάγει τα τακτικά στοιχεία της με μια πειθαρχία που δεν τέρπει, αλλά ούτε συναντάται πάντα με τις δυναμικές των νέων κοινωνικών τάσεων προς την ελευθερία και την απελευθέρωση. 

Πάντως από αυτή την έλλειψη λάμψης, ίσως και άμεσου «φωτισμού» για την τόσο επιθυμούμενη ελευθερία, θεωρώ πως θα αναδυθεί πάλι η σκέψη για έναν άμεσο, βιομηχανικό/μεταβιομηχανικό συνολικό σοσιαλισμό που θα στηρίζεται στον δημοκρατικό κεντρικό σχεδιασμό, ενώ από τα «πειράματα αυτοδιαχείρισης» θα αναδύονται πάντα ενδιαφέρουσες προεικονίσεις αλλά πάντα επίσης μιζέριες, τάσεις ουτοπικής εξόδου από την ανάγκη επίλυσης των συγκεκριμένων βιομηχανικών-τεχνικών (και οικολογικών) προβλημάτων που θέτει ο ίδιος ο καπιταλισμός ως μαζικό σύστημα αλλά δεν δύναται να επιλύσει. 

Μόνον ένα μαζικό σύστημα, με μαζικά «πληθυσμιακά» μέσα πραγματοποίησης των σχεδίων του και με μεγάλης εμβέλειας τεχνικές δομές υλοποίησής τους, είναι ικανό να λύσει ακόμα και τα οικολογικά προβλήματα. 

Υπάρχει πάντα ένα επικίνδυνο πλαίσιο όταν τα θέτεις έτσι τα πράγματα, αλλά αυτό είναι το τίμημα κάθε πραγματικής προσπάθειας που σχετίζεται με τις μάζες και την μοίρα τους. Πραγματικά σας λέω, για όλα τα άλλα «είμαι τυφλός». Δεν με ενδιαφέρουν.

Ιωάννης Τζανάκος