Η «παλαιά» -λενινιστικής προέλευσης- μαρξιστική ανάλυση και πολιτική «γραμμή» στέκονταν και στηρίζονταν στον ειδικό κατηγοριακό καθορισμό τού νεώτερου καπιταλισμού ως ιμπεριαλιστικού [και μονοπωλιακού].
Άρα μίλαγε για «κρατικομονοπωλιακό και ιμπεριαλιστικό καπιταλισμό».
Υπάρχουν πολλές εκδοχές και διατυπώσεις αυτής τής θεώρησης ανάλογα με την συγκυρία και την εκάστοτε ιδεολογική φατρία μέσα στο «μ-λ».
Δεν θα ασχοληθώ τώρα με τις ιδιαίτερες εκδοχές, ούτε με το «μ-λ» «φύλο των Αγγέλων», αλλά πριν συνεχίσω την τοποθέτησή μου θέλω να επισημάνω τον θεωρητικό και πολιτικό οπορτουνισμό και τυχοδιωκτισμό τού «μ-λ» μαρξισμού σε σχέση με αυτό τον ειδικό κατηγοριακό καθορισμό τού καπιταλισμού.
Μη ψάχνουμε κάποια σταθερή και στέρεα θεωρία.
Ό,τι να ναι, ανάλογα με τους συντελεστές που προανέφερα, με την επίκληση πάντα μιας «ορθότερης ερμηνείας» της.
---
Τα αδιέξοδα τής ανάλυσης και τής γραμμής αυτής όμως, η οποία σχημάτιζε έναν πρόχειρο «χάρτη» τής [υφιστάμενης ως] όχι μόνον ενδοκαπιταλιστικής ασυμμετρίας τής παγκόσμιας κοινωνίας, ήρθε να τα καλύψει μια «εξίσου» αδιέξοδη «εκ των αριστερών» αφηρημένη «αντικαπιταλιστική» [και πολλές φορές «αντικρατικιστική»] «λογική», κατά την οποία αυτό που έχει ουσία είναι ο καπιταλισμός ως καπιταλισμός, παρά τις όποιες ασυμμετρίες στην οικουμενική οργάνωσή του, οι οποίες μάλιστα στην πιο ριζοσπαστική και σεκταριστική εκδοχή αυτής τής θεώρησης δεν είναι τίποτα άλλο από μια έκφραση των διακρατικών αντιθέσεων μεταξύ εθνοκρατικών καπιταλισμών ή Κεφαλαίων.
Με λίγα λόγια πήγαμε στην θεωρία και στην «γραμμή» από το «κακό» [«μ-λ»] στο «χειρότερο» [υπεραριστερός-αναρχικός σεκταρισμός].
Βλέποντας οι νέοι σεκταριστές μόνον την πέραν των ξένων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων «εσωτερική καπιταλιστική δυναμική» στις κοινωνίες, μπορεί σε κάποιες πτυχές των κοινωνικών πραγμάτων να βλέπουν αυτά που δεν έβλεπαν οι «ιμπεριαλιστικο-λόγοι» οι οποίοι έτειναν σε μια συνωμοσιολογική θεώρηση των πραγμάτων, αλλά το «κόστος» τής όποιας θεωρητικής αναλυτικής υπεροχής τους είναι ότι κρίνοντας την «μ-λ» υπερτίμηση τού (ξένου) «ιμπεριαλισμού» έπραξαν αυτή την κριτική υποτιμώντας υπερβολικά την σημασία του [ετεροκαθορισμός], και από την άλλη αναλύοντας αυτές τις «εσωτερικές δυναμικές» στις κοινωνίες εντέλει τις είδανε κι αυτές μονοδιάστατα ως μόνον-ή-κυρίως «καπιταλιστικές».
Δεν είναι τυχαία η εμφάνιση τής συνωμοσιολογίας και στον χώρο τού αντι-αντι-ιμπεριαλισμού.
Το είδαμε κι αυτό. Εγώ το είχα προβλέψει αυτό.
---
Όπως τα βλέπω τώρα τα πράγματα, αυτή η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη πάνω στις αρχικές εναρκτήριες σεκταριστικές θεμελιώσεις των ριζοσπαστικών τάσεων τού αριστερού και εργατικού κινήματος, ήδη εντός τής επανάστασης τού 1789 και μετά με τον μαρξισμό και τον αναρχισμό.
Δυστυχώς η μόνη κριτική σε αυτή την σεκταριστική θεμελίωση έχει τελεστεί μόνον «από τα δεξιά», από αστική σοσιαλδημοκρατική ή αμιγώς δεξιά σκοπιά.
Εν πάση περιπτώσει, όλα αυτά είναι το γενικό πλαίσιο, ας μη σταθούμε άλλο.
---
Στο θέμα μας:
Η οργάνωση ή δόμηση των σχέσεων μεταξύ των σχετικά «ξεχωριστών» κοινωνιών είτε αυτές είναι υποστασιοποιημένες σε ξεχωριστά έθνη-κράτη είτε είναι υποστασιοποιημένες σε ευρύτερα αλλά πάλι ξέχωρα ειδικά πολυεθνικά γεωστρατηγικά/γεωπολιτισμικά «σχήματα», είναι κάτι που ξεπερνάει τα μαρξιστικά και εν γένει ριζοσπαστικά θεωρήματα, αποκαλύπτοντας μια περίπλοκη [και όχι μόνον άμεσα εξουσιαστική] δυναμική ανταγωνισμών ως δυναμική ανταγωνιστικών κοινωνικών αυτοκαθορισμών.
Ξέρω ότι το μυαλό πολλών πάει αμέσως σε μιαν έννοια «πολιτισμικών» ή «θρησκευτικών» ταυτοτικών δομών, αλλά δεν θα ήθελα να περιοριστούμε σε αυτά.
Για την ακρίβεια, η θρησκεία και η πολιτισμική ή εθνοπολιτισμική πτυχή ή διάσταση αυτών των ανταγωνισμών που συντελούν στην ριζική ασυμμετρία και ασυνέχεια στην σχέση των επιμέρους κοινωνιών είναι η μία μόνο πλευρά/πτυχή τους, μερικές φορές λειτουργώντας σαν ένα πλαίσιο εξιδανίκευσης και μυστικοποίησης των ανταγωνισμών τους, και χρησιμοποιούμενη από τις «ίδιες» για να διαμεσολαβήσουν με την «θυσία» και την «ιδεολογία» τον ανταγωνισμό και τον πόλεμο μεταξύ τους.
Υπάρχει λοιπόν ένα πολύπλοκο οικουμενικό οικοδόμημα ανταγωνισμών και αντιθέσεων που έχει τις θεμελιώσεις του και στον εθνοκρατικό καπιταλισμό και στον ιμπεριαλιστικό τροπισμό του (όταν υπάρχει), αλλά και σε συγκρούσεις μεταξύ εθνοτήτων/εθνοτικών ομάδων, τόπων [τοπικοποιήσεων], εθνών-κρατών, ιδιαίτερων κοινωνικών ομάδων και υπο-ομάδων μέσα στις κύριες συγκρουόμενες κοινωνικές τάξεις, και «όλο αυτό» δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο με μια αφηρημένη έννοια τής «ταξικής πάλης» ούτε με την αφηρημένη έννοια τού διακρατικού ανταγωνισμού, ούτε βέβαια μόνο με την έννοια τού ιμπεριαλισμού.
---
Ή θα μάθουμε να βλέπουμε όλες τις δομές ως σχετικά αυτόνομες και διακριτές μεταξύ τους, χωρίς από την άλλη να υπάρχει κάποια μόνιμη αρχιτεκτονική των σχέσεων τους, ή δεν θα καταλαβαίνουμε τίποτα.
Επίσης, και αυτό θέλω επιτέλους να το πω γιατί το έχω καιρό στο μυαλό μου:
Κάθε κοινωνία, και η κοινωνία γενικά, είναι το ένα και το άλλο, καπιταλιστική ή μετακαπιταλιστική, προκαπιταλιστική και ούτω καθεξής, αλλά παραμένει το βασικό θεμέλιο τής ανθρώπινης κατάστασης «προτού» αποκτήσει ειδικούς κατηγοριακούς καθορισμούς.
Αυτό το «προτού» δεν πρέπει να εννοείται με την άμεση χρονική έννοια του.
Η κοινωνία είναι ένα αρχικό υλικό και φαντασιακό μάγμα, μια αρχική καθορισμένη-και-ακαθόριστη ρίζα, ένα αρχικό «εκ τού μη όντος», το οποίο αποτελεί και το όριο κάθε ειδικής κατηγοριακής εννόησης και υλικής πρακτικής μορφοποίησης.
Οπότε, όποιος θέλει να βλέπει παντού μόνον «καπιταλιστικές» ή άλλες «εσωτερικές» δυναμικές σε κάθε επιμέρους «ενική» κοινωνία και στην ανθρώπινη κοινωνία εν γένει, να μην ξεχνάει και την δική της αυθυπαρξία, άρα να την «ρωτάει», να ξέρει να την «διαβάζει» σαν να ήταν «κάτι» σαν ένα υποκείμενο ή «κάτι» σαν ένα μη-υποκειμενικό υποκείμενο που δίνει το ίδιο νόημα στον εαυτό «του», και μετά να προβαίνει [όποιος θέλει να «το» αναλύσει] σε αναλύσεις.
Ιωάννης Τζανάκος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου