Επιστροφές..

 

Όταν υπάρχει μια στρατηγική πολιτική ήττα είναι αναπόφευκτο για όσους παραμένουν συντεταγμένοι εντός τού στρατηγικά ηττημένου χώρου να ψάχνουν στα θεμέλιά του τους «λόγους» τής ήττας αυτής.

Ας θεωρήσουμε αυτή την μορφή «ενδοσκόπησης» ως αναπόφευκτη, όχι γιατί κατανοούμε απλώς ή μόνον την «ψυχολογία» της ή την γενικώς υφιστάμενη «ψυχολογία» των «ιδεολογικών παρατάξεων» σε τέτοιες φάσεις.

Ας υποθέσουμε λοιπόν, αφήνοντας λίγο στην άκρη τις θεμιτές αναλύσεις για το ιδεοψυχικό αδιέξοδο μιας ηττημένης «ιδεολογικής κοινότητας», ότι αυτή η καταβύθιση που κάνουν τα «αμετανόητα» μέλη της σημαίνει όντως ένα νέο «ξεκίνημα» που «ξεκινάει» το ίδιο από την κριτική έρευνα των ιδεολογικών και ιστορικών θεμελίων της.

Πριν το πρώτο ιδεολογικό big bang ήμασταν όλοι στο σημείο 1789, έπειτα ήμασταν όλοι στο σημείο 1848, έπειτα ήμασταν όλοι στην 1η διεθνή, αλλά δεν ήμασταν όλοι στην 2η διεθνή, και δεν ήμασταν όλοι στην 3η διεθνή.

Όταν πέθανε ο Λένιν έμειναν οι περισσότεροι, αλλά κατά πολύ λιγότεροι από άλλες φορές στην σταλινική πλειοψηφία, ώσπου με τον καιρό καταστράφηκαν όλα με τελικό καταληκτικό σημείο το 1989 και την πτώση τού «υπαρκτού». 

Πάνω στα συντρίμμια μιας αρχικής αριστερής και ριζοσπαστικής εύθραυστης ενότητας που με τον καιρό όχι απλά έπαψε να υπάρχει αλλά σηματοδοτούσε αγεφύρωτες ριζικές ιδεολογικοπολιτικές και κοινωνικές διαφορές/ετερότητες και εχθρότητες, ξεκίνησε μια συνολική «ενδοσκόπηση» με σκοπό την αναζήτηση τού «λάθους» και την ανασύσταση τού κεντρικού στρατηγικού πολιτικού σχεδίου και οράματος αυτού τού «χώρου» που γεννήθηκε στα «αριστερά» έδρανα τής états généraux.

Αυτή η «ενδοσκόπηση» στην πραγματικότητα υπήρχε ήδη από τις πρώτες ιδεολογικές συγκρούσεις, αλλά απέκτησε «ολιστικό» χαρακτήρα μετά την καταστροφή τού «υπαρκτού».

---

 

Έχοντας αποδεχτεί, έστω προσωρινά, ότι αυτού τού τύπου η «ενδοσκόπηση» έχει νόημα, θέλουμε σε μια πρώτη σχηματική τοποθέτησή μας να επισημάνουμε το εξής:

Όλες οι αντιμαχόμενες μεταξύ τους τάσεις αυτής τής οικουμενικής ιδεολογικής/φαντασιακής και πολιτικής κοινότητας είχανε έναν «αποχρώντα λόγο» ύπαρξης, άρα η ανασύσταση μιας νέας ευρύτερης ιδεολογικής ενότητας στο πλαίσιο τής «ιδεολογικής ενδοσκόπησης-και-ανασκόπησης» που αναφέραμε δεν μπορεί να επιτευχθεί με τον αποκλεισμό τής μιας ή τής άλλης.

Επειδή είναι πλέον συνήθεια στον χώρο τής ριζοσπαστικής και τής μ-λ αριστεράς αλλά και της αναρχίας, να ενοχοποιείται συνολικά ο σοσιαλιστικός-σοσιαλδημοκρατικός ιστορικός «υπο-χώρος» και να καταδικάζεται στο «πυρ το εξώτερον» όλη η 2η διεθνής, προτείνω ένα άλλο εναλλακτικό «σχήμα» ανάγνωσης τής ιστορίας τού «κινήματος», σύμφωνα με το οποίο η σοσιαλδημοκρατική παράδοση (ακόμα και μετά την δικαιολογημένη απόσχιση των κομμουνιστικών και αριστερίστικων κομμάτων και τάσεων από την 2η διεθνή) έχει μια δική της ξεχωριστή και σημαντική θετική πολιτική, ιδεολογική και ηθική αξία, ειδικά όταν μιλάμε για σημαντικές δημοκρατικές προσωπικότητες και τάσεις τού δημοκρατικού σοσιαλισμού όπως ο (χυδαία συκοφαντημένος) Κάουτσκι, ο Μπερνστάιν, ο Αλλιέντε, και κόμματα όπως σε κάποιες φάσεις τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα, ειδικά οι «αυστρομαρξιστές», οι Φαβιανοί τού εργατικού κόμματος τής Αγγλίας κ.λπ, και άλλοι, οι οποίοι έλαβαν θέσεις που δεν ταυτίζονταν πάντα ή και ποτέ με αυτά που τους καταμαρτυρούσαν και τους καταμαρτυρούν ακόμα οι περισσότεροι πυρκέφαλοι και αδιάβαστοι μ-λ σταλινικοί, τροτσκιστές, μαοϊστές, αναρχικοί κ.λπ.

Δεν τίθεται θέμα «εξιδανίκευσης» τής σοσιαλδημοκρατίας και των υποχωρήσεων της απέναντι στον καπιταλισμό, αλλά η «δαιμονολογική-σατανολογική» «ανάλυση» των περισσότερων επαναστατών μαρξιστών και αναρχικών για αυτήν είναι πλέον απαράδεκτη, ειδικά τώρα που υπάρχει όπως είπαμε αυτή η συνολική «ανασκόπηση-ενδοσκόπηση» των πεπραγμένων και των ιδεών τού συνολικού «κινήματος». Σε τελική ανάλυση, ο πρώτος αναμάρτητος τον λίθον βαλέτω. Ποιοι αναμάρτητοι δηλαδή; θα αστειεύονται.

 

Ιωάννης Τζανάκος